'Aandacht voor Irak houdt crisispreventie in Afrika tegen'

VN-secretaris-generaal Kofi Annan vindt dat de internationale gemeenschap meteen tussenbeide moet komen in het Congolese Ituri, waar de gevechten tussen Lendu’s en Hema’s, twee rivaliserende volksgroepen, gevaarlijk escaleren. De VN zien het spookbeeld van Rwanda weer opdoemen, waar de VN in 1994 werkeloos toekeken. Met name Sergio Vieria de Mello, de hoge commissaris van de Mensenrechten van de VN en Carla del Ponte, openbaar aanklager van de Internationale Tribunalen voor Rwanda en voormalig Joegoslavië, hebben de afgelopen dagen gewaarschuwd dat wat er zich in Ituri afspeelt in de richting gaat van een genocide en dat de VN dus de plicht hebben op te treden. Ook Carolyn McAskie, de adjunct-coördinator voor Noodhulp van de VN, vindt dat de gevechten in Ituri doen denken aan Rwanda in 1994. Hele dorpen komen in opstand en slachten elkaar af.

Alleen Frankrijk heeft tot hiertoe een serieuze eenheid van ongeveer 1.000 manschappen toegezegd voor een snelle interventiemacht die de orde zou kunnen herstellen in de stad Bunia en omstreken. Frankrijk wil er echter niet alleen op uittrekken. Groot-Brittannië en Pakistan hebben al een beperkt aantal soldaten toegezegd. Annan heeft de hulp ingeroepen van de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki, die andere Afrikaanse landen ervan probeert te overtuigen bijkomende troepen ter beschikking te stellen.

Momenteel hebben de VN een vredesmacht van 5.000 manschappen in Congo. Maar de soldaten van de Monuc hebben niet de nodige bewapening en ook niet het mandaat om de crisis te bezweren. In Bunia, het centrum van de krijgshandelingen, is enkel een eenheid van 700 Uruguayaanse blauwhelmen present.

Ook West-Afrika heeft weer te maken met een uitslaande brand: in de burgeroorlog in Liberia gaat het van kwaad naar erger. De Liberiaanse president Charles Taylor wordt bovendien beschouwd als een belangrijke oorlogsstoker die ook de hand heeft in de conflicten in Ivoorkust, Guinee en Sierra Leone. De VN-Veiligheidsraad heeft vorige week een vredesmacht voor Ivoorkust goedgekeurd, maar liet toen een grote steek vallen door een belangrijke missie naar West-Afrika uit te stellen. De Veiligheidsraad was van plan een 15-koppige groep van vertegenwoordigers van zeven van haar lidstaten naar de vier crisishaarden, Ivoorkust, Guinee, Liberia en Sierra Leone te sturen. De groep moest daarnaast ook Nigeria, Ghana en Guinea-Bissau bezoeken. Maar het bezoek werd uitgesteld omdat de Veiligheidsraad de handen vol had met Irak en met name met de verwachte VS-resolutie over het opheffen van de sancties tegen dat land.

Ahmedou Ould Abdallah, de speciale vertegenwoordiger van de VN voor West-Afrika, had vorige week nog gewaarschuwd dat de internationale gemeenschap ondanks de huidige bekommernis om Irak en Noord-Korea aandacht moest blijven hebben voor de ernstige situatie in West-Afrika. Ali Muktar Farah, het hoofd van de het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken in Liberia, heeft er bij de VN-Veiligheidsraad op aangedrongen de missie zo snel mogelijk op pad te sturen. De diplomaten zouden de Liberiaanse president Taylor moeten overtuigen gesprekken te beginnen met de rebellen in zijn land en een staakt-het-vuren af te kondigen. Volgens Farah dreigt de Liberiaanse burgeroorlog zich anders uit te breiden tot de hoofdstad Monrovia, waar een half miljoen mensen nu al in penibele omstandigheden moeten leven. Als gevolg van de burgeroorlogen die sinds 1989 in Liberia woedden, zijn nog steeds meer dan een half miljoen Liberianen op de vlucht. Ruim 300.000 daarvan bevinden zich in de buurlanden. De Liberiaanse crisis kan ook overslaan naar Sierra Leone, dat momenteel een adempauze kent in een burgeroorlog die ook al 10 jaar aan de gang is.