Alle ogen gericht op verkiezingen

Het is nog maar de vijfde keer in hun 2000 jaar oude geschiedenis dat de Ethiopiërs naar de stembus gaan. De verkiezingen van 1992, 1995 en 2000 hadden te lijden onder chaos en ernstige onregelmatigheden. Nu maken de regering en de oppositiepartijen zich sterk dat de stembusgang vrij en eerlijk wordt. Ethiopië heeft internationale waarnemers uitgenodigd om toe te kijken op de gang van zaken, en de regering zegt dat ze hard zal optreden tegen militanten of ordediensten die over de schreef gaan.

Op 15 mei kunnen zo’n 38 miljoen Ethiopiërs hun stem uitbrengen in 35.000 stemlokalen. De operatie kost het arme land bijna vier miljoen euro.

Meer dan 60 oppositiepartijen nemen het op tegen het Ethiopisch Revolutionair-Democratisch Volksfront (EPRDF), de rebellenbeweging die in 1991 na een strijd van 17 jaar dictator Mengistu Haile Mariam ten val bracht en sindsdien de macht in handen heeft. Bij de verkiezingen van 2000 haalde het EPRDF 479 van de 547 parlementszetels binnen.

In november werden de regering en oppositiegroepen het eens over 29 wijzigingen aan de Ethiopische kieswet. De oppositie heeft nu bijvoorbeeld ook toegang tot de staatsmedia. Wij kunnen winnen als we met gelijke wapens strijden, zegt Merera Gudina, de voorzitter van het Oromo National Congress. Zijn partij, die deel uitmaakt van de Verenigde Ethiopische Democratische Krachten (UEDF), een alliantie van 14 oppositiegroepen, had ermee gedreigd de verkiezingen te boycotten als er geen hervormingen kwamen. Helemaal tevreden is de oppositie nog niet. Ze zou graag vertegenwoordigd zijn in de verkiezingsraad, en sommige partijen pleiten ook voor een proportioneel kiesstelsel. Nu haalt de grootste partij in een kiesomschrijving alle zetels van die regio binnen.

Het is ook nog maar de vraag of de regering een einde kan maken aan de intimidatiepraktijken die vroeger schering en inslag waren. De Ethiopische Mensenrechtenraad (EHRCO) stelt dat aanhangers van oppositiepartijen in Ethiopië vaak mishandeld worden. Volgens een recent rapport van de organisatie krijgen aanhangers van de partijen die het opnemen tegen het EPRDF moeilijker toegang tot overheidsinstellingen. Sommigen worden van hun akers verdreven of benadeeld bij de verdeling van voedselhulp, anderen worden het slachtoffer van intimidatie of folteringen. Er is zelfs sprake van politieke moorden.

De regering zegt dat ze maatregelen heeft genomen om paal en perk te stellen aan de mishandeling van politieke militanten. Alle plaatselijke besturen hebben daartoe instructies gekregen. De oppositiepartijen reageren voorzichtig optimistisch.

Ook de rijke landen, die elk jaar 1,4 miljard euro aan ontwikkelingshulp overmaken aan Ethiopië, hebben een vinger in de pap bij de verkiezingen. Voor hen worden de verkiezingen een lakmoesproef voor de democratische intenties van de Ethiopische regering. De Europese Unie levert Addis Ababa de komende drie jaar 350 miljoen euro budgetsteun, geld dat de regering autonoom kan besteden. Volgens de Europese ontwikkelingscommissaris Louis Michel kan Europa met die vorm van hulp meer invloed uitoefenen op Addis Abeba. De Duitse ambassadeur in Ethiopië, Helga Gräfin Strachwit, stelt dat “goed bestuur, democratisering inbegrepen, een van de criteria voor de budgetsteun” vormt. “We zouden geen budgetsteun geven aan een land waar goed bestuur niet hoog op de agenda staat.”

Ethiopië krijgt de laatste jaren steeds meer buitenlandse hulp. Maar tijdens de twee en een half jaren durende oorlog met Eritrea werden de kranen dichtgedraaid. Dat deed pijn, want Ethiopië heeft de steun hard nodig. De regering, de VN en de Wereldbank schatten dat er de komende 10 jaar 90 miljard euro nodig is om de armoede en de honger in het land te halveren en alle kinderen de kans te bieden lager onderwijs te volgen. (PD)