Anti-aidspakket Bush strijkt in tegen conservatieve haren

In zijn State of the Union-toespraak van begin dit jaar had Bush verklaard dat het dringend tijd was om de strijd tegen aids op te voeren. Gisteren was het zover. Een wetsontwerp dat vanaf 2004 jaarlijks 3 miljard dollar vrijmaakt voor de meest getroffen landen, kreeg groen licht. Bovendien krijgt het noodlijdende Wereldwijd Fonds tegen aids, tbc en malaria van de Verenigde Naties, jaarlijks een miljard dollar toegeschoven - liefst vijf keer meer dan Bush oorspronkelijk voorstelde.

Activisten juichen de goedkeuring van het ontwerp toe, maar waarschuwen voor overdreven optimisme. Zelfs als het ontwerp ook de Senaat passeert, is de buit nog niet binnen, zeggen ze. Het ontwerp komt immers neer op een principiële goedkeuring van Bush’ belofte, voor elk deel van het beloofde geld moeten bijkomende ontwerpen expliciet groen licht geven. Die ontwerpen komen later dit jaar in de wetgevende vergaderingen aan bod.

Gelijkaardige (principiële) ontwerpen zijn in het verleden ook al genegeerd geweest, zelfs als ze in het Huis van Afgevaardigden werden goedgekeurd, zegt Paul Zeitz, voorzitter van Global AIDS Alliance. Zeitz roept Bush en het Huis op om ervoor te zorgen dat dit ontwerp geen lege doos wordt. Dé test voor Bush’ engagement is of hij echt zijn best doet om de leden van de Goedkeuringscommissies te overhalen de gelden daadwerkelijk vrij te geven, aldus Zeitz.

Samen met Zeitz vinden vele ngo’s dat het huidige ontwerp veel beter is dan wat in januari voorlag. Het oorspronkelijke voorstel voorzag in slechts 200 miljoen dollar per jaar voor het Wereldwijd Fonds, en 1,6 miljard dollar per jaar voor de getroffen landen. Bovendien bevatte het voorstel een reeks aan abortus gerelateerde bepalingen, waardoor heel wat ngo’s uitgesloten werden van deelname aan het programma’s. Ook was voorzien dat ngo’s die aan aids-preventie doen door condoomgebruik expliciet te promoten, uit de boot vielen. Al die bepalingen sneuvelden.

Het was Henry Hyde, de voorzitter van de commissie voor Internationale betrekkingen van het Huis en schrijver van het wetsontwerp, die erin slaagde de bedragen op te trekken. Hyde, die zelf lange tijd een antiabortusactivist was, wist Bush en een aantal rechtse Republikeinen er bovendien van te overtuigen dat de strenge criteria voor ngo’s de steun van de Democraten onmogelijk maakte. Bush had oren naar Hydes voorstellen, negeerde het protest van enkele voormannen van Christian Right en sprak zijn goedkeuring uit over het ontwerp zoals het was.

De conservatieve christelijke lobby vindt dit ongehoord. In zijn huidige vorm gooit het ontwerp handenvol belastinggeld naar condoomprogramma’s in Afrika, sneert Ken Conner, voorzitter van de conservatieve Family Research Council (FRC). Doordat Bush zijn handtekening onder het ontwerp zet, geeft het Witte Huis het signaal dat het veel moeilijker wordt om amendementen ten gunste van monogamie en onthouding goedgekeurd te krijgen, of om de Amerikaanse bijdragen aan het rampzalige Wereldwijd Fonds van de Verenigde Naties en andere gezinsonvriendelijke organisaties te beperken, aldus Connor.

Al betuigt Bush Connor zijn sympathie, de president stelt tegelijkertijd vast dat de tijd tegen ons is. Aids maait grote delen van de Afrikaanse bevolking neer, snelheid is geboden, zei Bush eerder deze week tegen een groep Afrikaanse ambassadeurs.

Het Wereldwijd Fonds heeft naar eigen zeggen de komende twee jaar minstens 7 miljard dollar nodig om tegemoet te kunnen komen aan de aanvragen van ngo’s.