Arme bevolking Jakarta slachtoffer van politiek geweld

Volgens de autoriteiten werd de aanval uitgevoerd door een 500-tal in het
zwart geklede en met stokken en machetes bewapende leden van het Forum van
de Betawi-broederschap (FBR). De Betawi’s zijn de oorspronkelijke bewoners
van Jakarta, maar zijn door de massale immigratie van mensen uit andere
delen van Java politiek en economisch geïsoleerd geraakt en naar de rand van
de stad gedrumd. Zeven leden van het FBR zijn inmiddels gearresteerd.

Asmara Nababan, de secretaris-generaal van de Komnas HAM, vindt dat het
geweld van 28 maart toont dat er een nieuw fascisme voet aan de grond
krijgt in Indonesië. Jakarta was vorig maand eerder ook al opgeschrikt door
aanslagen met een politieke achtergrond. Op 13 maart vielen enkele
tientallen mensen het kantoor van de Commissie voor Verdwenen Personen en de
Slachtoffers van Geweld (Kontras) binnen om er de boel kort en klein te
slaan. Eén Kontras-medewerker liep daarbij klappen op. De aanvallers
beschuldigden Munir, de stichter van de bekende mensenrechtengroep, ervan
dat hij voor het huis van de voormalige legerchef Wiranto een
protestbijeenkomst had georganiseerd van ouders van studenten die bij de
reformasi-betogingen van 1998 en 1999 waren omgekomen.

Ook op 13 maart vielen zo’n 300 met stokken en zwaarden gewapende leden van
het FBR tientallen slachtoffers aan van de overstromingen in de hoofdstad
toen die zich verzamelden voor het stadhuis in Jakarta. Bij die
overstromingen in januari leden meer dan 365.000 inwoners schade; de
betogers eisten dat gouverneur Sutiyoso de verantwoordelijkheid op zich zou
nemen voor het feit dat de ramp niet was voorzien en dat er achteraf
nauwelijks hulp werd geleverd.

Het incident van 28 maart heeft de overheid doen wakker schrikken.
Vice-president Hamzah Haz heeft de politie opgedragen een onderzoek in te
stellen naar de precieze toedracht ervan. We hebben ngo’s die zich het
regeringsbeleid aantrekken nodig, verklaarde Haz. Maar voor de medewerkers
van die ngo’s is het duidelijk dat de politieke klasse in Jakarta achter het
geweld zit. In oktober vinden er gouverneursverkiezingen plaats, en ze
achten de kans groot dat het FBR ofwel door de tegenstanders van Sutiyoso
ofwel door de huidige gouverneur zelf wordt gestuurd. Sutiyoso zou daarmee
het imago van de Betawi’s proberen te besmeuren. Die eisen immers dat de
volgende gouverneur een Betawi is en aan die voorwaarde voldoet Sutiyoso
niet.

De gespannen atmosfeer in Jakarta heeft veel te maken met de harde aanpak
van de arme inwoners. Gouverneur Sutiyoso begon twee jaar geleden met een
schoonmaakoperatie waarbij hij met de hulp van de politie en het leger
venters, straatmuzikanten en autowassers systematisch uit de grote straten
verdreef. Ook sloppenwijken werden ontruimd. Alleen al de volgehouden
campagne om de becaks (de Indonesische riksja’s) uit het straatbeeld te doen
verdwijnen, kostte de stad meer dan 30 miljard roepie (33,3 miljoen euro).
Op 1 maart kregen Sutiyoso, de politiechef van Jakarta Makbul Padmanagara en
de militaire bevelhebber in de hoofdstad Bibit Waluyo van het
districtsgerechtshof in Centraal-Jakarta te horen dat ze hun boekje te
buiten waren gegaan bij hun acties tegen de arme straatwerkers, maar dat
heeft bijvoorbeeld de acties tegen de becak-bestuurders niet doen ophouden.

Het Consortium van de Armen in de Stad, een actiegroep die opkomt voor de
rechten van de sloppenwijkbewoners en andere arme bevolkingsgroepen in
Jakarta, zegt dat het FBR met nieuwe aanvallen heeft gedreigd als de groep
protesten blijft organiseren tegen het stadsbestuur. De leider van het FBR,
Ahmad Fadloli El Muhir, is ook de voorzitter van de plaatselijke afdeling
van de Indonesische Democratische Partij. President Megawati Sukarnoputri
scheurde zich in 1996 met haar volgelingen van die partij af na een
gewelddadige overval op haar hoofdkwartier. Gouverneur Sutiyoso, die toen in
Jakarta het bevel voerde over het leger, heeft tijdens een politieonderzoek
rond die zaak toegegeven dat hij achter de schermen een rol speelde bij die
aanval.