Bevolking Oost-Congo sceptisch over rol MONUSCO

Sinds kort is het geweld in Oost-Congo weer opgelaaid. Chrispin Mvano, geboren en getogen in Noord-Kivu, brengt voor MO* verslag uit over de situatie ter plekke. Dit keer belicht hij vooral de rol van de MONUSCO, de VN-troepenmacht in Oost-Congo.

  • Chrispin Mvano Deze vrouw uit Kiringa/Rutshuru werd in 2009 verkracht door een MONUSCO-soldaat uit India (rechts haar kindje met Indiase trekken). De bevolking in Oost-Congo verwacht bescherming van de grootste VN-troepenmacht ter wereld maar ze krijgt die naar haar gevoel al te weinig. Chrispin Mvano

Een veertigtal jonge intellectuelen betoogt voor het IHUSI-hotel, waar de ministers van defensie van de Internationale Conferentie van de Regio van de Grote Meren plaatsvindt (la Conférence Internationale sur la Région des Grands Lacs). De ministers bespreken de modaliteiten voor een neutrale internationale interventiemacht in Oost-Congo. Dat zou een troepenmacht zijn die samengesteld is uit Afrikaanse soldaten en ook gefinancierd wordt door Afrika.

Congo is het daar niet mee eens en verkiest een sterkere MONUSCO. Veel Congolezen hebben vragen bij het ‘neutrale’ van zo’n troepenmacht, omdat Rwanda en Oeganda, die nochtans de rebellen van de M23 steunen die Oost-Congo op stelten zetten, mee de onderhandelingen voeren.

De jongeren betogen geweldloos tegen de zoveelste internationale interventiemacht in Oost-Congo. Hun handen hebben ze op hun rug gebonden. Hun slogans dragen ze op affiches die ze om de hals dragen: ‘We willen vrede, we willen oplossingen en geen halve maatregelen of uitvluchten.’, ‘Zes miljoen doden, dertig miljoen liters Congolees bloed vergoten voor niets. Genoeg.’ en ‘Nee aan een zoveelste internationale troepenmacht, ja aan de versterking van de capaciteiten van het FARDC (het Congolese leger) en ja aan de wijziging van het mandaat van de MONUSCO.’ Voor een keer worden betogers niet uit elkaar geslagen of beschoten.

De bevolking heeft niet echt goede ervaringen met internationale troepenmachten. De VN-veiligheidsmacht die sinds jaren in het land is, heeft het geweld en de onveiligheid niet kunnen bannen. Het mandaat van MONUSCO houdt de bevolking ook nu weer sterk bezig: ze verwacht bescherming van deze grootste VN-troepenmacht ter wereld maar ze krijgt die naar haar gevoel al te weinig.

Hernieuwd mandaat

De formulering van het mandaat van de MONUSCO is sinds 1996 nochtans sterk gewijzigd. Sinds het begin van deze oorlogen is de omschrijving van het VN-mandaat geëvolueerd van een aanwezigheid als “observator” naar een actievere rol waarbij de bescherming van de bevolking op de eerste plaats komt. In haar resolutie van 27 juni heeft de Veiligheidsraad van de VN besloten het mandaat van de MONUSCO tot 30 juni 2013 te verlengen: de resolutie bevestigt dat de bescherming van burgers voorrang heeft op alle andere missies. Alle capaciteiten en middelen, en dat zijn er niet weinig, moeten in eerste instantie aangewend worden om de bevolking te beschermen.

In haar resolutie feliciteert de raad de MONUSCO ook voor haar vernieuwende aanpak en moedigt ze haar aan deze aanpak verder uit te werken. Die nieuwe aanpak op gebied van veiligheid vertaalt zich op het terrein in steun aan en vorming van de FARDC (het Congolese leger). 

Samenwerking met leger

Dat de FARDC gebukt gaat onder een gebrek aan professionalisme wordt door niemand betwist. Maar de samenwerking met de FARDC heeft in het nabije verleden veel vragen opgeroepen bij de bevolking.

Vooreerst zijn het officieren van de FARDC – namelijk zij die overgekomen zijn van de door Rwanda gesteunde CNDP-militie – die de rebellie van de M23 gestart zijn.

De officieren die nu de M23 leiden werden vóór de rebellie gesteund door de MONUSCO. Ook in hun militaire acties. De “verantwoordelijke in de FARDC voor alle operaties in Oost-Congo”, Bosco Ntaganda, toen ook al door het Internationaal Strafhof aangeklaagd voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, kreeg de steun van de VN-troepen. En niet alleen hij. Ook met andere officieren, eveneens aangeklaagd voor oorlogsmisdaden, zoals Innocent Zimurinda en Makenga werd samengewerkt. Dat riep bij de bevolking grote vragen op.

Een groot deel van het leger is trouw gebleven aan de regering, maar zoals een commando-commandant in Kibumba het onlangs formuleerde: ‘De FARDC bevindt zich in een fase van totale reorganisatie. De hoogste hiërarchie van het nationale leger in Kinshasa beslist momenteel over de benoeming van een nieuwe leiding en nieuwe officieren.’

Deze vernieuwende aanpak van de veiligheidsproblematiek door de MONUSCO, heeft voor de bevolking beangstigende consequenties: de samenwerking FARDC-MONUSCO maakt immers dat deze laatste één van de strijdende partijen is geworden. Zo heeft de MONUSCO niet geaarzeld om in Rutshuru de bevolking, samen met de FARDC, vanuit haar gevechtshelikopters te beschieten.

MONUSCO-verkrachting

De ontwrichting van onze samenleving veroorzaakt door de systematische verkrachtingen en de straffeloosheid van zo goed als alle andere oorlogsmisdaden is bekend. Ook VN-soldaten verkrachten. De moeder van het meisje (zie foto) werd in maart 2009 in Kiringa/Rutshuru verkracht. De blauwhelmen beweerden dat een FDLR-soldaat verantwoordelijk was. De bevolking getuigde dat VN-soldaten verantwoordelijk waren. Ze eisten een DNA-test om uit te maken wie de vader was van het meisje, waarop de MONUSCO de verantwoordelijke heeft verplaatst.

De verlenging van het mandaat van de MONUSCO tot 30 juni 2013, de verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid, boezemt de bevolking schrik in. Deze loutere verlenging, zonder een andere aanpak op het terrein, wordt gezien als een verlenging van de oorlog in Congo.

Radio Okapi, de radio van de MONUSCO, bericht dat de militaire woordvoerder van de MONUSCO, Thibaut De Lacoste, verklaard heeft dat de beschietingen vanuit helikopters in Rutshuru tot doel hadden de M23 tegen te houden.

Het gevoel leeft dat de MONUSCO in de eerste plaats aan de eigen veiligheid denkt. Op een persconferentie op 12 juli in de VN-basis in Goma werd de vraag gesteld op welke wijze de MONUSCO voor de veiligheid van de bevolking in Rutshuru kan instaan, terwijl ze in Bunagana de bevolking aan haar lot had overgelaten om zelf te vluchten. Een hoge verantwoordelijke van de MONUSCO, Roger Meece, verklaarde toen: ‘Er bestaan geen militaire situaties waar we de veiligheid van de bevolking kunnen waarborgen. Het is aan de Congolese regering en de FARDC om de burgers te beschermen. We beschermen de bevolking zo goed mogelijk maar de positie van de blauwhelmen in Bunagana was heel kwetsbaar. De M23 hebben zelfs een blauwhelm beschoten.’ Er sneuvelde inderdaad een VN-soldaat. Hij viel neer naast de helikopters waarmee de FARDC en de Monusco zich uit de voeten maakten.

Er komt geen einde aan de conflicten in Oost-Congo. Het mandaat van de verschillende VN-troepenmachten werd tussen 2000 en 2013 stelselmatig verlengd. Bijna tegen beter weten in hoopt de bevolking dat de mooie woorden van het verlengde mandaat van MONUSCO dit keer wel tot veiligheid leiden. De bevolking is oorlogsmoe .

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.