Brazilië raakt bedolven onder tweedehands autobanden

Brazilië verzet zich normaal altijd tegen de koppeling van ‘groene
voorwaarden’ aan het internationale handelsverkeer. De rijke landen zouden
dergelijke voorwaarden misbruiken om hun markt af te schermen tegen de
concurrentie uit armere landen, waar de milieutechnologie nog niet zo ver
staat. Maar nu zou de Braziliaanse regering graag zelf een dergelijk
ecologisch voorbehoud inroepen. Anderhalf jaar geleden verbood Brasilia de
invoer van versleten autobanden die met een laagje nieuw rubber zijn bedekt
en daardoor opnieuw kunnen worden gebruikt.

Volgens de Braziliaanse overheid zijn er al zo’n 100 miljoen exemplaren van
die snel verslijtende tweedehands banden langs de Braziliaanse wegen en op
allerlei stortplaatsen gedumpt. Het regenwater dat zich in die banden
verzamelt, biedt een uitstekende broedplaats voor de muggen die dengue
overbrengen, een gevreesde tropische ziekte.

Uruguay, één van de landen die opgelapte banden naar Brazilië uitvoert en
net als zijn grote buurland lid van de Merscosur, diende als eerste klacht
in tegen het Braziliaanse importverbod. In januari van dit jaar stelde een
arbitragepanel van de Mercosur de Braziliaanse regering in het ongelijk: het
verbod was volgens de experts strijdig met de principes van het
Zuid-Amerikaanse handelsblok. Half maart maakte Brasilia daarom het
importverbod ongedaan voor Uruguay, en meteen ook voor Argentinië en
Paraguay, de twee andere lidstaten van de Mercosur. Ook Paraguay had
inmiddels al verzet aangetekend tegen de Braziliaanse maatregel.

Maar nu staat Brazilië onder druk van de Europese Unie, een nog veel grotere
exporteur van gerecycleerde banden. Europa heeft laten verstaan dat het
misschien wel klacht zal indienen bij de Wereldhandelsorganisatie als
Brazilië de import van tweedehands banden uit Europa blijft verbieden
terwijl het datzelfde product uit de Mercosur-landen wel invoert.

Brazilië heeft al op verschillende manieren geprobeerd de tweedehands banden
buiten te houden. De invoer van afgedankte goederen werd al in 1991
verboden. Onder druk van milieugroepen en overheidsinstanties werd de invoer
van banden de voorbije jaren steeds strenger gereglementeerd. In september
vorig jaar werden tweedehands banden die van een nieuwe laag rubber voorzien
zijn, gelijkgeschakeld met afgedankte banden: de import ervan werd dus
verboden. Maar verscheidene importeurs dwongen voor Braziliaanse rechtbanken
een voorlopige erkenning af van het verschil tussen afgedankte banden en
oude banden die zo opgelapt zijn dat ze opnieuw kunnen worden gebruikt.
Andere bedrijven beriepen zich op licenties die verstrekt waren voor de
afkondiging van het importverbod. Brazilië bleef op die manier de voorbije
twee jaar toch tweedehands banden invoeren, maar beperkte het aantal daarvan
wel tot 900.000 stuks per jaar. De gevaren die van die import uitgaan voor
de volksgezondheid en het milieu, zetten de Braziliaanse regering er dan
uiteindelijk in september van vorig jaar toe aan om een boete van bijna 200
euro per ingevoerde band af te kondigen. Opgelapte banden hebben een kortere
levensduur dan nieuwe banden, en zorgen dus voor meer milieuproblemen, was
de redenering.

Milieugroepen steunen het verzet van de Braziliaanse regering tegen de
invoer van gerecycleerde banden. Het gaat om vermomd afval dat Brazilië
beter niet importeert, zegt Karen Suassuna, de coördinator van de campagne
tegen giftig afval die Greenpeace in Brazilië voert. Europa probeert zijn
milieuproblemen te exporteren.

Maar Francisco Simeao, de voorzitter van de Braziliaanse Vereniging voor
Heropwerkte Banden (ABIP), beweert dat zijn regering alleen maar leugens
vertelt. Hij zegt dat de Braziliaanse ministers zijn gezwicht voor de druk
van grote internationale bandenproducenten als Firestone, Goodyear en
Pirelli. Die willen natuurlijk de afzetkansen van nieuwe banden niet zien
verkleinen. De ABIP zegt dat ze volop meewerkt aan een overheidsprogramma om
tegen 2004 de 30 miljoen banden die in Brazilië jaarlijks worden afgedankt,
te recycleren. Het synthetische rubber wordt gebruikt als additief bij
brandstoffen, bij de aanleg van wegen en bij de productie van
bouwmaterialen.