China vindt gedroomd excuus tegen uitbreiding V-raad

China heeft nu een geprivilegieerde status in de Veiligheidsraad: het is de enige vertegenwoordiger van Azië en het enige ontwikkelingsland onder de vijf permanente leden met een vetorecht. Ze voelen zich deel uitmaken van een exclusieve club, en ze vinden dat ze het verdienen, zegt een Braziliaanse diplomaat in Peking. Ze willen die positie niet delen met nieuwkomers, en het verzet tegen de aanspraken van Japan biedt hen daartoe een gedroomd argument. De overige permanente leden van de V-raad zijn de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland. Brazilië voert samen met Japan, Duitsland en India campagne om ook tot die inner circle te worden toegelaten.

Peking noemde de voorstellen van de Groep van Vier om de V-raad uit te breiden met zes permanente en vier tijdelijke leden vorige week immatuur. Volgens Liu Jianchao, de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, zetten de voortvarende plannen zelfs de hele hervorming van de VN op de helling.

De Chinese staatskranten halen vooral uit naar Japan. Japan slaagt er niet in het vertrouwen van zijn buurlanden te winnen door de manier waarop het land met de geschiedenis omgaat. Als Japan een grotere rol wil spelen in de VN, moet er in elk geval eerst een consensus tot stand komen in Oost-Azië, citeert het Chinees Dagblad Chen Xianyang, een expert van het Chinees Instituut voor Hedendaagse Internationale Betrekkingen. In april werd in Zuid-Korea en China wekenlang geprotesteerd tegen een nieuwe versie van Japanse schoolboeken waarin Japanse wreedheden voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog verdoezeld worden.

Waarom zei China nee toen het erop aan kwam?, vroeg het ‘Zuidelijk Weekend’, een krant uit Guangzhou, donderdag in een paginagroot artikel. China kan niet toelaten dat Japan toegang krijgt tot het beslissingsorgaan van de wereld zolang dat land zo onbetamelijk weinig respect heeft voor de geschiedenis, luidde het antwoord. Volgens de krant legt China nu meteen de hervorming stil om te vermijden dat het later eventueel zijn vetorecht moet gebruiken om een gewijzigd handvest tegen te houden. Alle ogen zijn nu op China gericht, citeerde de krant Lin Guojiong, een voormalige Chinese diplomaat met jarenlange ervaring in de VN.

Tegenover India, Duitsland en Brazilië neemt India een meer verzoenende houding aan. We begrijpen en steunen de Indiase aspiraties om nog een grotere rol te gaan spelen op het internationale toneel, verklaarde de Chinese premier Wen Jiabao in april bij een bezoek aan India. Sommige Chinese analisten geloven dat Peking op die manier een wig probeert te drijven in de Groep van Vier (G4).

China is niet het enige land dat gaat dwars liggen tegen de G4. Tegenstand komt er ook van de Verenigd voor Consensus-beweging, een groep van landen die aangevoerd worden door Italië. Ze pleiten enkel voor een toename van het aantal tijdelijke leden. Zoals de naam van de groep de groep duidelijk maakt, vinden de landen dat de VN-lidstaten eensgezindheid moeten bereiken vooraleer de Veiligheidsraad wordt hervormd. De G4 gaat ervan uit dat verandering alleen mogelijk is door een meerderheidsbesluit. Het VN-handvest kan aangepast worden als tweederde van de leden van de Algemene Vergadering daarmee instemmen.

China zit op dezelfde lijn als de Consensus-beweging, die verder ook landen als Zuid-Korea, Pakistan, Argentinië en Mexico omvat. Vorige week pleitte Peking in een beleidsdocument voor een uitbreiding van de Veiligheidsraad in het voordeel van de ontwikkelingslanden, en vooral dan van de kleine en middelgrote landen in die groep. Het huidige rotatieprincipe, waarbij niet-permanente leden elkaar afwisselen in de raad, lijkt China daarvoor het beste instrument. Peking benadrukte ook nog eens dat een eventueel hervorming van het machtigste orgaan van de VN moet gedragen worden door zoveel mogelijk landen en er dus niet zomaar in een stemming mag worden doorgedrukt. China zal zich verzetten tegen elke deadline voor een gedwongen stemming over een hervorming waarover de meningen nog ver uiteenlopen, eindigt het document. (PD/ADR)