Cuba internationaal geïsoleerd

De VN-commissie keurde gisteren in Genève een motie goed met 24 stemmen
voor, 20 tegen en negen onthoudingen. Van de 11 Latijns-Amerikaanse
deelnemers stemde alleen Venezuela tegen. De motie tikt Cuba op de vingers
voor schendingen van de mensenrechten en keurt een bezoek van VN-gezant
Christine Chanet goed. Meteen na de stemming verklaarde Havana echter dat
het Chanet niet zal ontvangen.

De tekst van de motie wordt door diplomaten als zacht en zelfs
inschikkelijk omschreven omdat hij geen expliciete terechtwijzingen bevat.
De motie zwijgt ook over de repressieve maatregelen die de Cubaanse overheid
de afgelopen weken nam.

Midden maart arresteerde de Cubaanse autoriteiten een 75-tal leden van de
oppositie, activisten en journalisten. In de daaropvolgende processen werden
de beschuldigden in totaal tot 1.500 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Vorige vrijdag werden na een kort proces drie mannen geëxecuteerd die een
ferry hadden gekaapt met de bedoeling ermee naar Florida te vluchten.

Een amendement dat de gevangenisstraffen en de executies expliciet
veroordeelde, haalde het niet in de commissie, ondanks de steun van de VS en
een aantal westerse landen - waaronder België. Een ander amendement, dat het
unilaterale en illegale embargo van de VS tegen Cuba veroordeelde, kwam
eveneens stemmen te kort.

De Cubaanse overheid interpreteert het resultaat van de stemmingen als een
bewijs voor de onderdanigheid van haar buren tegenover de VS. De auteurs van
de motie worden in het partijblad Granma verguisd als lakeien van het
rijk, verachtelijke marionetten en voorbeelden van kruiperigheid en
verraad. Cuba is er bovendien van overtuigd dat de VS zijn begonnen aan de
logistieke opbouw voor een militaire interventie.

In het licht van een nationale dreiging is een verhoogde vorm van repressie
tegen de oppositie niet verwonderlijk, zegt Heinz Dietrich, een
Cuba-specialist van de Mexicaanse Hoofdstedelijke Universiteit. De overheid
wilde volgens hem een aantal voorbeelden stellen. Havanas angst voor een
Amerikaanse invasie wordt volgens Dietrich ingegeven door de inval in Irak,
het drastisch terugvallen van Amerikaanse toelatingen voor Cubaanse
inreisvisa, het toegenomen activisme in eigen land en de openlijke steun die
James Cason, hoofd van de officieuze Amerikaanse vertegenwoordiging in
Havana, aan dissidenten verleent.

Maar de Cubaanse overheid krijgt de laatste tijd kritiek uit allerlei
hoeken, soms onverwachte. Onder meer de Inter-Amerikaanse Commissie voor
Mensenrechten, Human Rights Watch, Journalisten zonder Grenzen en het
Internationaal Schrijversparlement hebben de jongste repressie veroordeeld.
‘Links’ beschouwde schrijvers als de Portugese Nobelprijswinnaar José
Saramago en de Uruguayaan Eduardo Galeano hebben zich openlijk bij het
protest aangesloten. Saramago verklaarde zijn geloof te hebben verloren in
het Castro-regime, Galeano wees op de decadentie van de gecentraliseerde
macht. De mogelijkheid van een Amerikaanse inval wordt door de
protesterende ngo’s en schrijvers niet vermeld.

Het is echter niet de buitenlandse civiele maatschappij, maar vooral de
houding van de Latijns-Almerikaanse landen die een doorn in het oog is van
de Cubaanse overheid. De Braziliaanse overheid, die met Luiz Inácio Lula da
Silva een linkse president aan het roer heeft, verklaart immers - weliswaar
na interne discussie - uiterst bezorgd te zijn over de korte processen en
de toepassing van de doodstraf in Cuba. Brazilië zal naar verluidt die
bezorgdheid ook duidelijk overbrengen aan Castro, hoewel het land zich
gisteren onthield bij de stemming over de motie. Argentinië voert dezelfde
politiek - diepe bezorgdheid uiten, maar zich onthouden.

Mexico, dat lang een bondgenoot van Cuba was, is een van de buurlanden van
Cuba die de motie gisteren wel goedkeurden. De regering van Vicente Fox
bevestigt, net als Brazilië, diep bezorgd te zijn over de toestand aan de
mensenrechten op het eiland. Ook Chili stemde voor. De Chileense Senaat had
een dag eerder, woensdag, een eigen resolutie goedgekeurd die de recente
repressie in Cuba veroordeelt als een schending van de mensenrechten. De
houding van Uruguay, Peru en Costa Rica was al duidelijk - zij waren de
auteurs van de motie.