Door VS gesteunde milities schenden mensenrechten in Chapare

Sinds september vorig jaar werden 10 cocaboeren omgebracht en minstens 350
mensen gewond of opgepakt. Arrestanten werden geslagen en gemarteld door
paramilitairen, vaak voormalige soldaten die worden opgeleid, betaald en
bewapend door de Verenigde Staten, aldus het rapport. Het is ontoelaatbaar
dat de VS milities blijven steunen wanneer er duidelijke aanwijzingen zijn
dat ze hun eigen burgers mishandelen, vindt Bill Spencer, directeur van
WOLA.

Het rapport komt op een belangrijk politiek moment. Dinsdag komt het
Boliviaanse parlement samen om een nieuwe president aan te duiden. Evo
Morales, de kandidaat van Indiaanse origine die het opneemt voor de
cocaboeren of cocaleros, verbaasde vriend en vijand door bij de
verkiezingen met 21 procent van de stemmen op de tweede plaats te eindigen,
vlak achter voormalig president Gonzalo Sanchez de Lozada (22,5 procent).

Volgens analisten heeft Morales zijn goede resultaat te danken aan het
expliciete verzet van Washington tegen zijn kandidatuur. Vlak voor de
verkiezingen waarschuwde VS-ambassadeur Manuel Rocha de Bolivianen niet te
stemmen voor diegenen die van Bolivië opnieuw een belangrijke cocaexporteur

willen maken, op straffe van verlies van financiële steun.

Het ziet ernaar uit dat ex-president de Lozada dinsdag zijn slag zal
thuishalen omdat hij een alliantie heeft gesloten met Jaime Paz Zamora,
eveneens ex-president en vierde bij de recente verkiezingen. Morales’
Partij, de Beweging naar het Socialisme, wordt niettemin de tweede fractie
in het parlement. De cocalero lijkt daarmee de spilfiguur te worden van de

groeiende oppositie tegen 20 jaar neoliberaal beleid in Bolivië.

De Amerikaanse oorlog tegen drugs woedt al geruime tijd actief in Bolivië,
ooit ‘s werelds grootste cocaproducent. Onder het presidentschap van Paz
Zamora en de Lozado kende de strijd tegen de cocateelt een wisselend succes.

Toen president Hugo Banzer in 1998 zijn Plan Dignidad lanceerde, werd de
drugsbestrijding in een hogere versnelling geplaatst en Bolivië geroemd als
voorbeeld voor de hele regio.

In de streek van Chapare waren voortdurend honderden militairen op de been
die de cocaplanten manueel gingen vernietigen. De uitroeiing was zo
succesvol dat plannen om de boeren alternatieve bronnen van inkomsten te
verschaffen hopeloos achterop raakten. Het uitblijven van alternatieven in
een van de armste streken van Bolivië heeft volgens het WOLA-rapport gezorgd

voor ondervoeding en oplopende sociale spanningen.

In de herfst van 2001 bereikte het verzet tegen de Amerikaanse huurlingen
een hoogtepunt. De Boliviaanse regering reageerde met een wet waardoor de
tot dan toe legale markten voor cocabladeren werden verboden. Bij
confrontaties in januari werden vier veiligheidsagenten vermoord, een
hondertal vooraanstaande cocaleros gearresteerd en werd Morales uit het
parlement gezet.

De omstreden wet werd in februari voorlopig geschorst, wat zorgde voor een
vermindering van de spanningen. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken stelde met ongenoegen vast dat de gevoeligheid van de Boliviaanse
regering voor sociale onrust ervoor had gezorgd dat de doelstellingen in het

uitroeiingsbeleid niet zouden worden gehaald.

Nu de verkiezingen achter de rug zijn vreest WOLA dat de VS de druk voor een

agressieve campagne in Chapare opnieuw zullen opvoeren. Voor de Verenigde
Staten staat succes gelijk met de uitroeiing van cocaplanten, niet met het
welzijn van het Boliviaanse volk, zo besluit het WOLA-rapport.