Economische onrust zal politieke koers Iran niet veranderen

“De markt staat onder grote spanning en dat heeft een enorme crisis veroorzaakt voor de overheid”, zei Djavad Salehi-Isfahani, econoom aan de universiteit Virginia Tech, gisteren tijdens een debat in het Wilson Center in Washington.

Maar Salehi-Isfahani voegde eraan toe dat er veel mensen de situatie in Iran niet goed begrijpen en denken dat er sprake is van enorme devaluaties, zoals in Oost -Azië en landen als Zimbabwe. “De situatie in Iran is anders.”

De panelleden verschilden van mening over de ernst van de economische problemen in Iran, maar waren het erover eens dat het land nog steeds in staat is de rust te bewaren.

“Iran heeft veel ervaring met sancties. Het hoeft alleen terug te kijken naar de jaren tachtig om te zien hoe het moet omgaan met de huidige monetaire crisis”, zei hij.

Nucleair programma

Woensdag waren er botsingen tussen demonstranten en de politie bij de bazaar in Teheran. De Iraanse rial verloor in het afgelopen jaar 80 procent van zijn waarde ten opzichte van de Amerikaanse dollar.

Ali Vaez, Iran-analist bij de International Crisis Group, zei dat met de presidentsverkiezingen van 2013 in zicht, Iran waarschijnlijk strikte veiligheidsmaatregelen zal nemen om te voorkomen dat mogelijke protesten uit de hand lopen.

Iraniërs kampen ook met stijgende inflatie en werkloosheid en het land heeft nog steeds te maken met westerse sancties vanwege het controversiële nucleaire programma. Iran houdt vol dat dat programma alleen dient voor vreedzame doeleinden, maar westerse landen, en met name de Verenigde Staten, vrezen dat het land kernwapens wil maken.

De westerse sancties werden dit jaar nog verscherpt met een verbod van de Europese Unie op de import van Iraanse olie. De Amerikaanse sancties richten zich steeds sterker op banken die zaken doen met de Iraanse Centrale Bank, om zo de Iraanse capaciteit om internationale transacties te doen, te ondermijnen.

Diplomatie

De sancties hebben niet geleid tot merkbare vooruitgang als het gaat om een diplomatieke oplossing voor Irans verondersteld nucleaire ambities. De protesten woensdag - en in juli in de noordoostelijke stad Nishapur over de gestegen prijs van kip - laten zien dat Iraniërs bereid zijn hun onvrede te uiten.

Kip behoort voor veel Iraniërs tot het basisvoedsel. “De prijs van kip heeft de aandacht van de overheid”, zei Salehi-Isfahani. “Het is verstandig van de regering om te proberen deze markt te stabiliseren en zich geen zorgen te maken om de dollar.”

“Het doel van de sancties is om de druk op het regime op te voeren om te komen tot een vreedzame oplossing van de nucleaire crisis”, zei Alireza Nader, analist bij RAND Corporation. “Maar zoals we gezien hebben, leiden de sancties ook tot grote onrust in Iran en verzwakken ze het regime.”

Bijan Khajehpour, een Iraanse zakenman en economisch specialist, zie dat verschillende factoren de Iraanse economie beïnvloeden. “Het gaat niet alleen om de sancties. De economische ontwikkeling in Iran is ook negatief beïnvloed door subsidiehervormingen, mismanagement en corruptie.”

“De huidige instabiliteit herinnert veel burgers aan de Irak-Iranoorlog. De woede onder het volk uit zich in sporadische onrust, stakingen, kritiek op internet en kritische opmerkingen van artiesten”, zei hij.

Khajehpour zei het niet eens te zijn met berichten die suggereren dat de Iraanse economie op instorten staat. “De huidige verslechtering van de Iraanse economie is eerder periode van economische afstemming. De burgers lijden eronder, maar de macro-economie kan er potentieel van profiteren.”

Khajepour wees erop dat Iran door de sancties bepaalde zaken die het nodig heeft voor sleutelindustrieën, nu zelf produceert omdat ze door de sancties niet meer vanuit het buitenland geleverd kunnen worden. Het land zal in de komende vijf jaar goede zaken doen met de gasindustrie, zei hij, die naar verwachting zal blijven groeien ondanks de sancties.