EU onder druk om moratorium op transgeen voedsel op te heffen

Shikwati, de Keniaanse directeur van de ngo Inter-Region Economic Network
(IREN), deed zijn opvallende oproep op een forum georganiseerd door de
Amerikaanse digitale krant TechCentral Station. Volgens Shikwati heeft
Afrika transgene gewassen nodig. De biotechnologie zou Afrikaanse boeren de
vrijheid geven hun eigen gewassen te verbouwen in plaats van met de
bedelstaf naar de donoren te trekken. Africa wil gebruik maken van deze
technologie.

Zoals bekend schuwen Afrikaanse landen genetisch gewijzigd zaaigoed en
transgene voedselhulp deels omdat ze vrezen dat ze dan niet meer kunnen
exporteren naar de Europese Unie. Het moratorium dat in 1999 werd
afgekondigd op de commerciële uitbouw van transgeen voedsel is nog steeds
van kracht.

Als gevolg van het moratorium moeten Afrikaanse landen voedselhulp weigeren
vanuit de VS, omdat daar in de praktijk geen onderscheid wordt gemaakt
tussen natuurlijke en transgene gewassen. Vorig jaar blokkeerden Zambia,
Zimbabwe en Mozambique Amerikaanse schepen met voedselhulp terwijl in hun
land tientallen mensen omkwamen van de honger.

De Afrikanen hebben geen keuze, zegt Shikwati. We willen de
GM-technologie verkennen. We geloven dat het de gewassen kan vrijwaren van
infecties en insecten en de mensen kan redden die door de hongersnoden ten
dode zijn opgeschreven. Shikwati deelt de bezorgdheid van de EU, die
aanvoert dat het zwarte continent afhankelijk zal worden van de dure
Amerikaanse GM-technologie. Maar zo’n situatie is wenselijker dan
afhankelijk zijn dan voedselhulp, zegt hij.

Chris Wilson, de Amerikaanse handelsattaché voor de EU, valt Shikwatis
pleidooi bij. De wereld staat voor een nieuwe landbouwrevolutie, zegt
Wilson. GMO’s kunnen de kost van de voedselproductie drukken, het milieu
verbeteren, pesticiden vermijden en de hongerigen voeden.

Dat rooskleurige toekomstbeeld werd onderuit gehaald door Alexander de Roo,
de ondervoorzitter van de commissie milieu van het Europese parlement en een
lid van de groene fractie. Het is aan de Afrikanen om te beslissen of ze
GM-voedsel willen. Ik zou hen adviseren dat niet te doen, maar wat ik niet
begrijp is waarom de VS zoveel druk uitoefenen.

Sinds de eerste commerciële gewassen het licht zagen in het begin van de
jaren 90, heeft het transgene zaaigoed een sterk marktaandeel veroverd in
Noord-Amerika, Latijns-Amerika en China. De VS zijn met een aandeel van 68
procent leider op de transgene markt, gevolgd door Argentinië met 23
procent. In de VS staan nu 96,3 miljoen hectaren met transgene gewassen.

Buiten de VS, en vooral in Europa, wantrouwen consumentengroepen de
transgene gewassen - ze zouden onveilig, onnodig en gevaarlijk zijn voor het
milieu. Het officiële standpunt van de EU volgt het voorzorgsprincipe: geen
transgene gewassen op de markt zolang de gevolgen niet voldoende in kaart
zijn gebracht.

Het GM-debat is intussen voorwerp geworden van een handelsoorlog tussen de
VS en de EU. Vorig maand beschuldigde de Amerikaanse president George W.
Bush Europa ervan de Amerikaanse inspanningen voor armoedebestrijding te
belemmeren door haar ongegronde angst voor transgene gewassen. De VS
hebben de zaak aangekaart bij de Wereldhandelsorganisatie (WHO). De EU
argumenteert dat ze gewoon meer tijd nodig heeft om mechanismen te
ontwikkelen om genetische gewijzigd te traceren en te labelen.
EU-commissaris Pascal Lamy zegt het zo: de keuze voor de
ontwikkelingslanden mag niet zijn: ‘aanvaard transgeen voedsel of verhonger’
.

Juan Lopez van Friends of the Earth International, de grootste
niet-gouvernementele milieufederatie, noemt de discussie over armoede en
biotechnologie misleidend. Transgeen voedsel kan de voedselcrisis in Afrika
niet oplossen want de technologie verstevigt de greep van de grote
agro-bedrijven op de voedselketen. Ze zouden gewoon de kleine boeren in de
ontwikkelingsmarkten uit de markt kegelen. De echte oorzaken van de honger
in de ontwikkelingslanden zijn niet de gewassen maar de schuldenlast, het
gebrek aan infrastructuur en de Westerse landbouwsubsidies.