Gedwongen sterilisatie ondermijnt rechten van gehandicapten

Dat zegt Luisa Cabal, van het Centrum voor Reproductieve Rechten in New York. Ook al veroordelen mensenrechtenorganisaties de praktijk, nog steeds worden duizenden vrouwen en meisjes gedwongen onvruchtbaar gemaakt, in alle werelddelen.

Zoals Maria Mamerita Mestanza Chavez. Ze was 33 jaar in 1996, en ze had een kind. Ze werd bedreigd met gevangenschap als ze zich niet liet steriliseren. Toen ze daar uiteindelijk mee instemde, overleed ze echter door complicaties na de operatie.

Beperking

Chavez’ lot was wel heel tragisch. Maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn vrouwen zoals zij, met een beperking, wel het meest kwetsbaar als het gaat om deze praktijk. Naar schatting 15 procent van de wereldbevolking heeft een beperking. Ze moeten zich vaak gedwongen laten steriliseren omdat ze niet voor een kind zouden kunnen zorgen, beschermd moeten worden tegen seksueel misbruik, of vanwege menstruatiebeheersing. Ook wordt het gedaan om bevolkingsgroei tegen te gaan.

Volgens de VN-conventie inzake de Rechten van Mensen met een Handicap uit 2006, door 119 landen geratificeerd, hebben mensen met een beperking zelfbeschikking als het gaat om hun reproductieve leven. Vorige week organiseerden de VN een conferentie over dit verdrag. Een groot pleitbezorger van dit recht was Prins Zeid Ra’ad Zeid Al-Hussein, de ambassadeur van Jordanië bij de VN. Sterilisatie van gehandicapte vrouwen vond hij een “beschamende praktijk”.

In 2011 hebben vijf vrouwen met verstandelijke beperking hun zaak tegen Frankrijk voor het Europese Hof voor de Mensenrechten gebracht. “Een positieve uitspraak in deze zaak zou een enorm effect hebben”, zegt Yannis Vardakastanis, voorzitter van het European Disability Forum in Brussel. “Overheden zijn verplicht maatregelen te nemen om deze schendingen te voorkomen”, vindt Vardakastanis.

Informatie

Maar preventieve maatregelen zijn meestal beperkt, aldus Cabal. “Regeringen hebben meestal zwak beleid als het gaat om procedures en richtlijnen voor rechten van patiënten. Over schendingen van de ethiek en de mensenrechten wordt weinig rekenschap afgelegd. Staten moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat vrouwen met beperkingen toegang hebben tot reproductieve gezondheidszorg.” De vrouwen zelf hebben daar meestal geen goede informatie over, zegt Erszébet Földesi van het European Disability Forum. Zorgverleners moeten “getraind worden om de vrouwen bij te staan in deze zaken”, aldus Földesi. En voor slachtoffers van sterilisatie moet er “genezing, rehabilitatie en sociale integratie” zijn.