"Geen verandering in conflict over Falklands"

De laatste weken werden de wederzijdse verklaringen tussen Buenos Aires en Londen steeds scherper. Het is straks dertig jaar geleden dat beide landen vochten om de eilandengroep bij de Argentijnse kust, een oorlog die aan negenhonderd mensen het leven heeft gekost.

Blokkade

Argentinië blijft de Falklands terugeisen en kreeg daar de laatste twee maanden veel steun voor van andere Latijns-Amerikaanse landen. De landen van de Mercosur, Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay, beslisten in december zelfs schepen met de Falklandvlag niet langer tot hun havens toe te laten. Chili sloot zich bij die blokkade aan.
Ook de Unasur, de politieke en economische unie van twaalf Zuid-Amerikaanse landen, steunt de Argentijnse aanspraak op de eilanden expliciet.

Volgens de Argentijnse minister van Buitenlandse Zaken Héctor Timerman moet Latijns-Amerika zich verenigen om zijn natuurlijke hulpbronnen, ook de olie en vis rond de betwiste eilandengroep, te beschermen. Groot-Brittannië heeft onlangs beslist een nieuw platform te installeren voor de zoektocht naar olie ten zuiden en zuidoosten van de archipel. Het Amerikaanse bedrijf Anadarko liet al interesse blijken.

Veel geblaat

De strategie van Argentinië is de bezetting van de Falklands voor de Britten zo duur mogelijk te maken”, zegt de Argentijn Federico Merke, hoogleraar internationale betrekkingen aan de universiteiten van Salvador en San Andrés. “Er is een verandering in de Argentijnse houding die Groot-Brittannië nerveus maakt, alleen kennen we de kosten en baten van die strategie niet.”

Volgens Merke zal er nog veel meer nodig zijn om de Britten aan de onderhandelingstafel te krijgen. Dat zegt ook de Argentijnse politicoloog Vicente Palermo, auteur van een boek over de gevolgen van de Falklandoorlog. “De Argentijnse strategie is de kosten voor Groot-Brittannië zo veel mogelijk op te drijven, maar als ook de kosten voor jezelf en voor de bondgenoten waarvan je een grotere betrokkenheid vraagt oplopen, bots je op de grenzen van die strategie.”

Volgens Palermo is Groot-Brittannië “altijd al een beetje geïsoleerd geweest.” Er is geen grote internationale consensus over de Britse aanspraken op de Falklands, maar Argentinië zal het moeilijk hebben om dat Britse isolement nog te vergroten. “Niets van wat nu gebeurt doet me veronderstellen dat de omstandigheden aan het veranderen zijn.”

Het recente spervuur van verklaringen noemt hij “veel geblaat en weinig wol”. “De Argentijnse regering boekte vooruitgang op diplomatiek vlak door steun van de regio te krijgen, maar niet veel meer. Ik zie geen belangrijke vooruitgang die in een kwalitatieve verandering in de diplomatieke relaties kan uitmonden.”

Onderhandelingen

Groot-Brittannië bezet de Falklands (Malvinas in het Spaans) sinds 1833. Op 2 april 1982 viel Argentinië de eilanden binnen. De laatste Argentijnse dictatuur (1976-1983) ging daarmee voorbij aan de VN-resolutie die beide landen had opgeroepen om te onderhandelen over de eilanden. De gevechten duurden tot 10 juni, toen de Argentijnse militairen plooiden voor het overwicht van de Britten.

Londen blijft bilaterale onderhandelingen weigeren en wijst op het zelfbeschikkingsrecht van de eilandbewoners. De Britse premier David Cameron noemt de Argentijnse pogingen om een dialoog te forceren “niet gerechtvaardigd” en “contraproductief”. Dat Buenos Aires de soevereiniteit over de eilanden opeist, noemt hij zelfs “kolonialistisch”.
Groot-Brittannië riep al zijn Nationale Veiligheidsraad samen en die keurde een noodplan goed om de militaire aanwezigheid op het eiland te versterken, met het oog op een reis die prins William volgende maand maakt in het kader van militaire oefeningen.

VS

De VS spreken zich niet uit over het conflict. Washington “erkent het het facto-bestuur van de eilanden door Groot-Brittannië maar we nemen geen standpunt in ten aanzien van de soevereiniteit”, staat in een recent communiqué. Het gaat om “een bilaterale zaak die rechtstreeks door de regeringen van Argentinië en het Verenigd Koninkrijk moet worden opgelost”, zegt Victoria Nuland, woordvoerder van Buitenlandse Zaken.

Ook de Chileense houding is dubbel. Chili sloot zich aan bij de Mercosur-blokkade. Maar het gaat niet in op het Argentijnse verzoek om vluchten naar de Falklands vanuit Punta Arenas, in het zuiden van Chili, te stoppen. “Als het dat zou doen, dan zou dat het voor de eilandbewoners zeer moeilijk maken”, zegt Merke.

Maar de Chileense weigering kan misschien veranderen door de zaak van de Chileense guerrillero Galvarino Aplabaza, zegt hij. Aplabaza kreeg in 2010 politiek asiel in Argentinië. Chili vraagt zijn uitlevering omdat hij verdacht wordt van de moord op een senator. “Argentinië zal iets in ruil moeten geven als het wil dat Chili die vluchten schrapt. Maar ik heb zo mijn twijfels. Chili stelt zich zeer terughoudend op.”