Groeiende steun voor deal met Iran

In de Amerikaanse politiek steunen de meeste mensen de deal die afgelopen weekend werd bereikt, inclusief de nonproliferatie-haviken die eerder sceptisch waren over de kans op een akkoord. Die kwam tot stand na drie dagen onderhandelen tussen Iran en de zogenoemde P5+1 (de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, China en Duitsland).

“Het interimakkoord tussen Iran en de zes wereldmachten is een belangrijke prestatie”, zegt Richard Haass, voorzitter van de invloedrijke Council of Foreign Relations (CFR). “Wie tegen het interimakkoord is omdat het niet compleet genoeg zou zijn, vraagt te veel”, schreef hij in de Financial Times. Daarmee uitte hij impliciet kritiek op Netanyahu en zijn aanhangers, die stellen dat in een akkoord op zijn minst moet worden vastgelegd dat Iran stopt met het verrijken van uranium, de meeste van zijn 19.000 centrifuges ontmantelt en het werk stillegt aan de bijna voltooide kernreactor in Arak.

Ook David Albright, voorzitter van het Institute for Science and International Security (ISIS), die samen met de neoconservatieve Foundation for Defense of Democracies (FDD) pleitte voor krachtigere sancties tegen Iran, prees het akkoord. In de Washington Post noemde hij het “een fantastische deal” die de tijd die Iran nodig heeft voor een “nucleaire uitbraak” met minstens een maand verkort. De overeenkomst laat ook vaker inspecties van kernfaciliteiten toe door het Internationaal Atoomagentschap.

Albright benadrukte dat de VS en de partnerlanden van de P5+1 nog steeds voor de uitdaging staan een alomvattend akkoord te bereiken dat moet verhinderen dat Iran een atoombom kan maken, mocht het dat willen.

Saoedi-Arabië

Saoedi-Arabië, Irans regionale aartsrivaal wiens krachtige oppositie tegen het kernprogramma van Teheran geregeld werd aangehaald door Netanyahu, is voorzichtig positief over de deal. Saoedi-Arabië stelt dat de overeenkomst “een goede eerste stap kan zijn op weg naar een alomvattende oplossing voor het Iraanse nucleaire programma, als er goede intenties zijn.”

Diverse andere Golfstaten, in het bijzonder de Verenigde Arabische Emiraten, volgen Saoedi-Arabië. Ook zij gaven verklaringen uit waarin ze steun betuigen aan het akkoord. Hun goedkeuring – hoewel voorlopig – is een tegenslag voor Netanyahu, die in de afgelopen week veel energie stak in het  bekritiseren van het akkoord. Volgens de Israëlische premier is het een “erg slechte deal” die niet aan de minimumvereisten voldoet.

In aanvulling op zijn andere kritiekpunten, stelde de Israëlische premier dat elke relatief bescheiden verlichting van de internationale economische sancties tegen Iran die de overeenkomst met zich meebrengt, zal leiden tot de ineenstorting van het totale sanctieregime. Daarmee zou het belangrijkste drukmiddel om Iran tot ontmanteling van het kernprogramma aan te zetten, verdwenen zijn.

De regering-Obama, aan de andere kant, verwerpt die visie en houdt vol dat economische sancties van kracht zullen blijven. Onder meer die sancties, stelt de regering, hebben ertoe geleid dat Iran heeft ingestemd met deze overeenkomst. Iran heeft onder meer ingestemd met inspecties van nucleaire installaties, het stopzetten van de bouw van nieuwe kerninstallaties en het deels vernietigen en bevriezen van de voorraad verrijkt uranium.

Aanval op Iran

Een paar uur na ondertekening van het akkoord in Geneve, noemde Netanyahu dit echter al een “historische fout.” Hij suggereerde, zoals hij vaker deed in het verleden, dat Israël zonder steun van bondgenoten bereid is een aanval uit te voeren op Iran als het zich in zijn veiligheid bedreigd voelt.

De uitdagende toon van Netanyahu wordt door voormalige hoge Israëlische veiligheidsfunctionarissen “contraproductief en potentieel schadelijk” voor de Israëlische banden met Washington genoemd. Netanyahu vond echter weerklank bij hardliners onder de neoconservatieven en andere haviken in de VS die ook tien jaar geleden pleitten voor een Amerikaanse invasie van Irak.

De voormalige VN-ambassadeur onder oud-president George W. Bush, John Bolton van het American Enterprise Institute (AEI), noemde het akkoord in de neoconservatieve Weekly Standard “een abjecte overgave door de VS.” Hij riep Netanyahu op om zijn dreigementen waar te maken en militaire actie te ondernemen.

Teheran zal volgens hem, ondanks veel strengere internationale controles, “tot het uiterste gaan” om naar Noord-Koraans voorbeeld in het geheim een atoombom te produceren. “Hoe meer tijd we voorbij laten gaan, hoe moeilijker het voor Israël zal worden om de klap uit te delen die het Iraanse atoomprogramma aanzienlijk kan vertragen.”