Groen vluchtelingenkamp in Ethiopië

Het grootste vluchtelingenkamp in Kenia –Dadaab- toont hoe vluchtelingen een impact kunnen hebben op de natuurlijke omgeving. Bedoeld voor maximaal 90.000 personen groeide Dabaab uit tot driemaal zijn oorspronkelijke grootte. De omgeving is extreem droog en conflicten met de lokale bevolking om grondstoffen zijn schering en inslag.  ‘Dit kamp barst werkelijk uit zijn voegen’, zegt Vanessa Saenen, woordvoerster van de UNHCR.
Maar het Sherkole-kamp is het levende bewijs dat het ook anders kan. ‘Wat in Sherkole gebeurt, geeft ons hoop’, zegt Saenen. Hier zijn succesvolle initiatieven ingevoerd met de focus op het behoud van de omliggende bossen.
Normaal gezien kappen vluchtelingen massaal bomen om huizen te bouwen, te koken of te verhandelen.

Focus op hout

In de acht vluchtelingenkampen in Ethiopië werkt de UNHCR aan duurzame initiatieven. Zo tracht ze nieuwe ovens te introduceren die op ethanol werken in plaats van hout, kerosine of houtskool. ‘Dit is beter voor het milieu en voor de vluchtelingen zelf, die vaak ademhalingsproblemen kregen van de andere ovens’, zegt Saenen.
Ook de inzet van gemeenschapsleiders om vluchtelingen bewust te maken over klimaatkwesties, maar ook gezondheidszorg en basishygiëne, is een courante praktijk in de kampen. Maar nergens zijn de resultaten zo goed als in Sherkole.
Saenen duidt hiervoor verschillende oorzaken aan: ‘In Sherkole zijn voldoende grondstoffen en water voorhanden. In de andere vluchtelingenkampen in Ethiopië zijn grondstoffen vaak schaars en is neerslag zeldzaam’.
‘Bovendien is het een relatief klein kamp, met 3500 inwoners. De meeste vluchtelingen zijn al gerepatrieerd naar Zuid-Soedan. Ook de jonge leeftijd van de Sherkole-vluchtelingen ligt aan de basis van het succes.’

Kunst spreekt aan

Voor deze succesvolle initiatieven deed de UNHCR zoveel mogelijk een beroep op gemeenschapsleiders in het kamp. Roots & Shoots bijvoorbeeld schakelt jonge enthousiastelingen in om op een ludieke manier –via muziek of theater- het behoud van de natuur te promoten.
De Environmental Working Group (EWG) zorgt daarenboven voor regels en richtlijnen na de goedkeuring door de vluchtelingengemeenschap. Zo bepaalt de EWG dat iemand die een levende boom omhakt, tien nieuwe boompjes moet planten.
En in de vluchtelingenscholen wordt een curriculum met aandacht voor het milieu gegeven.
In Sherkole gebruiken de inwoners zoveel mogelijk dood hout om te koken op brandstofefficiënte fornuizen. Dat vrouwen hierdoor minder vaak de gevaarlijke tocht naar het bos moeten maken, is een bijkomend voordeel. De vluchtelingen leerden ook gebruik te maken van andere grondstoffen, zoals modderbakstenen, om huizen te bouwen.
Het kamp kent bovendien een succesvolle campagne die het planten van nieuwe bomen promoot. In de voorbije vier jaar plantten de inwoners van Sherkole en de omliggende dorpen ongeveer 1,4 miljoen bomen.