Grote vragen bij megalomaan kanalenplan

Drie machtige stromen die in de Himalaya ontspringen, de Ganges, de Indus en de Brahmaputra, zouden via kransen van brede kanalen verbonden worden met de Krishna, de Godavari en de Cauvery, drie rivieren in het zuiden van het land. De watermassa’s die via dat gigantische netwerk verplaatst zouden worden, kunnen enerzijds overstromingen helpen vermijden en anderzijds een oplossing bieden voor streken die vaak door droogte worden getroffen. Het project, dat in 15 tot 20 jaar rond zou moeten zijn, zou 15.000 kilometer bevaarbare waterlopen scheppen, 150 miljoen hectaren landbouwgrond bevloeien en 600 miljoen mensen een ononderbroken drinkwatervoorziening verzekeren. Bij de dammen die voor het project nodig zijn, zouden waterkrachtinstallaties worden gebouwd met een gezamenlijk vermogen van 3.500 megawatt. Het plan is niet nieuw – het idee gaat terug op een voorstel van de Britse ingenieur Arthur Cotton uit de 19de eeuw die de pech had dat de koloniale overheid meer in spoorwegen geïnteresseerd was.

De voorstanders van de gedurfde onderneming argumenteren dat India op lange termijn moet denken. Wij maken plannen voor een tijd waar India 1,5 miljard inwoners zal tellen en er een enorme vraag naar water zal bestaan, zegt Suresh Prabhu, de voorzitter van de National River-Linking Task Force. China heeft die uitdaging al aanvaard, aldus Prabhu; de grootschalige projecten die Peking heeft opgezet om het schaarse rivierwater beter over het land te verdelen, kunnen India als inspiratie dienen. China heeft onder meer al een begin gemaakt om water uit de Jiangtse naar de omgeving van Peking te leiden, een project dat op 55 miljard euro begroot wordt. Volgen Prabhu staat niets de uitvoering van het Indiase plan nog in de weg: in februari verklaarde hij “alle grote politieke partijen en verscheidene deelstaatpremiers” achter zich te hebben.

Maar critici wijzen erop dat India zowel ecologisch als politiek voor heel andere uitdagingen staat dan China. India riskeert ernstige conflicten met zijn buren als het begint te goochelen met het water uit de grote rivieren in het noorden, benadrukt Sudhirendar Sharma, een waterspecialist van de Ecological Foundation in New Delhi. De Pakistaanse president Pervez Musharraf heeft India al gewaarschuwd niet te raken aan het verdrag dat de verdeling van het water van de Indus tussen India en Pakistan regelt – dat zou volgens Musharraf een reden tot oorlog kunnen zijn. Met Bangladesh bestaat er al jarenlange onenigheid over de verdeling van het water van de Ganges ter hoogte van de dam van Farakka, een regeling die enerzijds moet verhinderen dat de haven van Calcutta dichtslibt maar anderzijds Bangladesh moet behoeden voor overstromingen.

Waterkwesties verdelen ook de Indiase deelstaten. In het zuiden kunnen Karnataka en Tamil Nadu het maar niet eens worden over de verdeling van het water van de Cauvery. Het vaak door droogte geteisterde Andhra Pradesh verwierp onlangs een voorstel van het National Water Development Agency om vier zuidelijke rivieren – de Mahanadi, de Godavari, de Krishna en de Cauvery onderling te verbinden – de boeren in Andhra Pradesh zouden schrik hebben meer te verliezen dan te winnen bij die ingreep. In het noorden was een voorstel om een deel van het water van de Sutlej in de deelstaat Punjab via een kanaal naar het drogere Haryana te voeren, één van de oorzaken van het bloedige conflict dat de Sikhs in de jaren 80 en begin de jaren 90 internationaal bekend maakten.

Volgens professor Syed Iqbal Hasnain, een gletsjerexpert van de School of Environmental Sciences aan de Jawaharlal Nehru-universiteit zet ook de klimaatverandering het project op losse schroeven. De Ganges, de Indus en de Brahmaputra worden in de eerste plaats gevoed door smeltwater uit de Himalaya, en net als in andere bergketens zijn de gletsjers daar sterk op hun retour. “We verwachten dat het debiet van de rivieren de komende twee tot drie decennia sterk zal verminderen,” aldus Hasnain.

Andere wetenschappers vrezen dat als het project helemaal klaar is, er veel minder rivierwater in de zeeën rond India terecht zal komen. Niemand weet wat de ecologische gevolgen daarvan zullen zijn. Activisten wijzen ook op enorme kosten van het project en de massa’s mensen die voor de kanalen zullen moeten wijken. “Weggegooid geld,” vindt Medha Patkar van de Narmada Bachao Andolan (NBA), een in heel India bekende beweging die tegen de afdamming van de Narmada strijd, een grote rivier in het centrum van India. Volgens Patkar kan er beter geïnvesteerd worden in een efficiënt beheer van kleinere watervoorraden. Gigantische projecten maken volgens haar alleen grote ondernemingen rijker en voeden de corruptie, terwijl de belangen van de mensen ter plaatse over het hoofd worden gezien. Volgens Prabhu, de voorzitter van de National River-Linking Task Force, zullen er “niet meer dan 450.000 mensen” moeten verhuizen voor het project.

Ranjit Devraj

Xml=3

REF.: AP EN IP