Haïti dreigt nieuw Waterloo voor VN-blauwhelmen te worden

MINUSTAH, de VN-vredesmacht op Haïti, arresteerde vorige week 75 mensen. De VN-blauwhelmen vrezen voor een nieuwe opstand van Aristide-getrouwen. In september namen de aanhangers van de verdreven president Jean-Bertrand Aristide opnieuw de wapens op. Nu dreigt er volgens waarnemers een nieuwe confrontatie tussen zwaar bewapende rebellen en de interim-regering van Gerard Latortue, die in februari aan de macht kwam na een opstand tegen Aristide. De VN, die Latortue steunen, zitten tussen hamer en aambeeld.

We moeten een nieuwe opstand meteen in de kiem smoren, zegt een topambtenaar op het VN-hoofdkwartier in New York. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken riep vorige week uit voorzorg alle niet-essentiële diplomaten en hun gezinnen terug omdat het gevaar voor een escalatie reëel is. De politieke crisis wordt nog verergerd door een humanitaire catastrofe als gevolg van de orkaan ‘Jeanne’.

De Braziliaanse Buitenlandminister Celso Amorim zei vorige week dat de verslechterde veiligheid op Haïti te maken heeft met het feit dat de VN-vredesmacht maar op halve kracht werkt. Ongelijk heeft hij niet: de vredesmacht op Haïti telt amper 3.000 troepen, hoewel de Veiligheidsraad de lat op 8.000 legde. Het leeuwendeel van de blauwhelmen zijn Brazilianen, aangevuld met een zeshonderdtal Srilankaanse soldaten. Tegen het eind van de maand zouden zij versterking krijgen van 125 Chinese agenten en een gemengd Spaans-Marokkaans bataljon. Maar MINUSTAH blijft zwaar onderbemand.

De reden daarvoor is puur logistiek, zo klinkt het op het VN-hoofdkwartier. Alleen arme landen willen troepen leveren en die hebben tijd nodig om soldaten uit te rusten en op te leiden. De transfer van soldaten loopt daardoor veel vertraging op. De vredesmacht van de VN doet zijn werk slecht, zegt Gabriel Odima, de voorzitter van het Africa Centre for Peace and Democracy. Geen strategie, geen visie en een grote kloof tussen woorden en daden, zo omschrijft hij de vertoning op Haïti.

Maandag sloeg VN-baas Kofi Annan een soort mea culpa tijdens een toespraak op de universiteit van Ulster in Groot-Brittannië. In 1994 leidden de VN een politiemacht op. En toen vertrokken we, samen met de andere internationale instellingen de internationale gemeenschap, voor een duurzame vrede wortel kon schieten. Nu zijn we terug, en alles wat we gedaan hebben is weggespoeld. Tegelijk riep Annan de lidstaten van de VN op tot meer engagement jegens het armste eiland ter wereld. We hebben een belangrijke les geleerd, en die luidt dat iedereen geëngageerd moet blijven: de Veiligheidsraad, de lidstaten, de ngo’s, de strijdende partijen en de mensen zelf.

Sommigen trekken andere lessen uit de onverkwikkelijke ontwikkelingen op het straatarme eiland. Dit is wat er gebeurt als de internationale gemeenschap de VS vrij spel geeft: meer chaos en meer bloedvergieten, zegt Matthew Rothschild, de hoofdredacteur van het blad ‘The Progressive’. De Amerikaanse regering steunde de coup tegen de democratisch verkozen Aristide en oefende tot ongenoegen van de Caribische buurlanden druk uit op de Veiligheidsraad om de interim-regering te erkennen. De VN zijn gezwicht voor de bullebak in Washington, meent Rothschild. Aristide werd gesteund door de Caribische Gemeenschap CARICOM, maar de VN en de hulporganisaties hebben hem laten vallen als een baksteen. De rebellen die nu de wapens opnemen eisen dat het oude Haïtiaanse leger in ere wordt hersteld. Ze beschuldigen de blauwhelmen van partijdigheid en laksheid. (MM/PD)