Herstelbetalingen apartheid komen eraan
Anthony Stoppard
25 maart 2003
Waarnemers verwachten een golf van schadeclaims tegen Zuid-Afrikaanse en transnationale bedrijven die actief waren onder het apartheidsregime. Vrijdag overhandigde de Waarheids- en Verzoeningscommissie (TRC) zijn eindrapport aan de Zuid-Afrikaanse regering.
De verzoeningscommissie werd opgericht om de mensenrechtenschendingen tijdens de apartheid te onderzoeken. Het eindrapport documenteert 22.000 schendingen. Tijdens de overhandigingsceremonie deed de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki een oproep voor “begrip en herstelbetalingen en geen wraak.”
De Zuid-Afrikaanse regering zal op basis van het rapport programma’s voor herstelbetalingen uitwerken. Het Zuid-Afrikaanse ministerie van Justitie heeft aangekondigd dat er een conferentie komt over de kwestie.
Het is nog niet duidelijk wat precies het aandeel zal zijn van banken en privé-bedrijven. De Zuid-Afrikaanse Conferentie van Katholieke bisschoppen (SACBC) vindt dat “bedrijven, banken en individuen die grote winsten hebben gemaakt onder de apartheid herstelbetalingen moeten doen, zowel in Zuid-Afrika als internationaal.” Jubilee South Africa maakte maandag bekend dat ze slachtoffers gaat aanmanen om schadeclaims tegen bedrijven voor de rechtbank te brengen. De Zwitserse banken die de apartheidsregeringen mee hielpen financieren, zijn al het voorwerp van dergelijke klachten.
De Waarheidscommissie wil dat er een fonds voor herstelbetalingen wordt opgericht. Dat zou gevuld kunnen worden met een vermogensbelasting, een eenmalige heffing op bedrijfsinkomsten of een extra bedrijfsvoorheffing. In een reeds bestaand fonds zit reeds voor 800 miljoen rand (92,5 miljoen euro) aan vrijwillige bijdragen. De regering zelf heeft al 50 miljoen rand (5,8 miljoen euro) aan interim herstelbetaling uitgekeerd aan sommige slachtoffers.