Industrielanden boycotten VN-werkgroep over discriminatie tegen mensen van Afrikaanse origine

De groep van “West-Europese en andere landen” heeft als enige geen expert
voor het panel aangeduid. Oost-Europa, Afrika, Azië en Latijns-Amerika
deden dat wel. Aan de discussies binnen we werkgroep nemen wel
vertegenwoordigers deel van Finland, Ierland, Frankrijk en Griekenland,
maar dat gebeurt strikt in naam van de respectievelijke nationale
regeringen, niet als vertegenwoordigers van de Europese Unie.

De experten kwamen een eerste keer samen in november zonder
vertegenwoordiger van de industrielanden. De werkgroep bekloeg zich over
het gebrek aan participatie en verzekerde dat de aanwezigheid van een
vertegenwoordiger van de rijke landen een verrijking van de debatten zou
betekenen. Volgens de AICT, een ngo met als standplaats New York, willen de
westerse landen de geloofwaardigheid van de werkgroep in het gedrang brengen.

De werkgroep is een uitloper van de VN-Conferentie tegen Racisme die in
september 2001 werd afgesloten met een “Verklaring van Durban”. Een heikel
thema in Durban was de discussie over mogelijke schadevergoedingen voor de
nazaten van slachtoffers van slavernij en transatlantische slavenhandel.
Nadat de Verenigde Staten en Israël Durban hadden verlaten omwille van de
“anti-Israëlische stemming”, onderhandelde de Europese Unie onder Belgische
voorzitterschap een compromistekst uit met de Afrikaanse landen. Daarin
staat dat slavernij een misdaad tegen de mensheid is “en altijd als
dusdanig beschouwd had moeten worden”. Die formulering lijkt te impliceren
dat het begrip “misdaad tegen de menselijkheid” niet retroactief kan worden
toegepast op de slavenhandel in de zeventiende tot negentiende eeuw.

Het AICT heeft bedenkingen bij de rol van de Sergio Vieira de Mello, de
hoge VN-Commissaris voor de Mensenrechten, omdat die te zeer onder de
invloed zou staan van Europa en de Verenigde Staten. De organisatie
waarschuwt dat deze landen zich op de volgende zitting van de
VN-Mensenrechtencommissie zullen verzetten tegen een uitbreiding van het
mandaat van de expertenwerkgroep.

De Aziatische expert, George Jabbour, heeft zich totnogtoe beziggehouden
met mogelijke herstelbetalingen aan de nazaten van slachtoffers van
slavernij. Hij identificeerde drie groepen van betrokkenen: de nazaten van
slaven, de nazaten van slavenhandelaars en ­eigenaars en nationale staten.

Voor Europa en de Verenigde Staten zijn compensaties onbespreekbaar omdat
zij de transatlantische slavenhandel als een afgesloten zaak beschouwen.
Zoniet kan Frankrijk Italië aanklagen voor de veldtocht van Julius Caesar
en de rest van Europa Scandinavië voor de rooftochten van de vikingen, zo
luidt een vaak gehoord argument. Een ander populair verweer is dat ook heel
wat Afrikanen en Arabieren zich hebben verrijkt aan de handel in Afrikaanse
slaven.

Jabbour haalt niettemin enkele historische voorbeelden aan van
herstelbetalingen. In het verleden werden vreemd genoeg niet de slaven,
maar de slaveneigenaars vergoed voor het verlies van hun “eigendom”. Toen
Haïti onafhankelijk werd van Frankrijk, werd het verplicht 100 miljoen
toenmalige Franse franken te betalen aan zijn kolonisator. Na afloop van de
Amerikaanse secessieoorlog daarentegen beloofde de regering aan elke
vrijgelaten slaaf “40 acres and a mule” (“16 hectaren en een muilezel”).
Een recenter voorbeeld is de schadevergoeding van joodse en andere
slachtoffers van de Holocaust door de Duitse regering en de Zwitserse banken.