Kenia tegen versoepeling verbod ivoorhandel

De handel in ivoor is sinds 1989 verboden. Volgens de Conventie over de
Handel in Bedreigde Diersoorten (CITES) worden olifanten immers met
uitsterven bedreigd. De CITES maakt wel een uitzondering voor de
oliftantenbestanden van Zuid-Afrika, Namibië, Botswana, Zambia en Zimbabwe -
die staan op een lijst van diersoorten die als minder bedreigd worden
beschouwd en waarvoor gecontroleerde handel eventueel kan worden toegestaan.
Op drie november begint in de Chileense hoofdstad Santiago een
CITES-conferentie waar de lijsten met bedreigde diersoorten worden
herbekeken - een kans voor de voorstanders van de handel in ivoor om een
versoepeling van het huidige verbod te bepleiten.

Vooral Zuid-Afrika dringt aan op een regeling die internationale ivoorhandel
weer in beperkte mate zou mogelijk maken. Zuid-Afrika wil meteen een berg
van 30 ton slagtanden op de markt brengen, en hoopt voor de komende jaren op
een quotum van twee ton per jaar. Op die manier kan het de voorraden ivoor
kwijtraken die zich nu in het land opstapelen. De meeste slagtanden zijn
afkomstig uit het uitgestrekte Krugerpark - daar leven momenteel zowat 9.000
olifanten.

Maar Kenia argumenteert dat de herneming van de handel in ivoor de stroperij
weel zal doen toenemen. Kenia zag zijn oliftantenbestand met 80 procent
teruglopen in de jaren 80, toen de jacht op olifanten nog legaal was. Het
voorstel van de vijf landen brengt de olifantenpopulaties in vijftig landen
landen in gevaar, zegt de Kenya Wildlife Service (KWS). Volgens Kenia neemt
de smokkel van ivoor weer toe en biedt een beperkte legale handel een ideale
dekmantel die het de smokkelaars nog makkelijker zal maken.

Het verbod op de handel in ivoor is volgens experts een succes gebleken. De
ivoorprijs is gekelderd en de olifantenpopulaties in Afrika hebben zich
gestabiliseerd. In de jaren 90 zijn de grote ivoormarkten in het Verre
Oosten met 90 procent gekrompen, zegt Edmond Martin, de auteur van ‘The
Ivory Markets of Asia’.

Maar zelfs het totale verbod kon de stroperij in arme Afrikaanse landen niet
helemaal aan banden leggen. In het grootste deel van Afrika worden nog
steeds olifanten gestroopt, zegt Patrick Omondi, de coördinator van het
olifantenprogramma van de KWS. Veel arme landen hebben gewoon de middelen
niet om de stropers achter de veren te zitten. In Congo, Somalië en Sudan
maken gewapende conflicten de controle helemaal onmogelijk. Maar zelf in een
land als Kenia, dat wel geld investeert in de bescherming van zijn natuur,
zijn dit jaar al 81 olifanten gestroopt - 34 meer dan vorig jaar. Het
probleem in Kenia is dat de boetes stropers niet afschrikken - wie gesnapt
wordt met ivoor, betaalt niet meer dan 5000 shilling - ongeveer 67 euro.

Volgens Kenia illustreert de eenmalige toelating die Zuid-Afrika in 1999 in
de wacht sleepte om een partij ivoor aan Japan te verkopen, wat er kan
gebeuren als de handel weer wordt gelegaliseerd. Dat was een grote fout,
zegt Omondi. Het was zo stil geworden vanaf 1990. Maar na 1999 begon de
stroperij opeens weer toe te nemen.

Samen met India argumenteert Kenia dat er nog enkele jaren nodig zijn om het
in 1997 goedgekeurde MIKE-systeem, een controlemechanisme dat de stroperij
van olifanten precies in beeld moet brengen, op punt te stellen. Pas als dat
systeem in alle landen waar olifanten voorkomen goed functioneert, zou het
verbod op de handel in ivoor gedeeltelijk kunnen worden opgeheven. Tot
zolang moeten alle olifanten volgens Kenia weer worden opgenomen in de lijst
van met uitsterven bedreigde diersoorten waarin geen handel mogelijk is.