Kenia wakkert wapenwedloop tussen Noord- en Zuid-Soedan aan

De Soedanese regering in Khartoem hulde zich lange tijd in stilzwijgen over verdenkingen dat Kenia Zuid-Soedan van wapens voorziet. Recentelijk kwam daar verandering in, toen een vrachtschip vol Oekraïense tanks door Somalische piraten werd gekaapt. De tanks zouden bedoeld geweest zijn voor Zuid-Soedan. Kenia ontkende betrokkenheid, maar volgens experts is er bewijs voor minstens twee andere leveringen van tanks en ander materieel. Keniaanse media berichtten begin dit jaar over de verscheping van tanks vanuit de Keniaanse haven Mombassa naar Soedan.

Bewapening in noord en zuid

 “Het leidt geen twijfel dat beide kampen zich bewapenen,” zegt Robert Muggah van het Zwitserse onderzoeksproject Small Arms Survey. In reactie op de genocide in Darfur heeft de VN voor het westen van Soedan een wapenembargo ingesteld, maar er is geen globaal wapenembargo voor heel Soedan. “En van die vrijheid maken beide overheden gebruik,” vertelt Gill Lusk, van het Britse tijdschrift de Africa Confidential. “Khartoem heeft twee militaire samenwerkingscontracten met Iran, maar breidt ook de eigen wapenindustrie geleidelijk uit. Daarnaast is er, geholpen door de hoge olieprijzen van de afgelopen jaren, een grote hoeveelheid wapens en vliegtuigen gekocht. Deze zijn veelal van Russische makelij en afkomstig uit Oekraïne.
In Zuid-Soedan accepteerde het parlement onlangs een verhoging van het overheidsuitgaven met dertig procent. Volgens minister van financiën Kuol Athian werd deze verhoging voornamelijk veroorzaakt door extra uitgaven aan defensie.

Vredesafspraken

In 2005 kwam het na een conflict van 21 jaar tot een vredesakkoord tussen Noord- en Zuid-Soedan, het zogenaamde Comprehensive Peace Agreement (CPA). Daarin werd afgesproken dat Zuid-Soedan een autonome status zou krijgen binnen Soedan. Voor 2011 staat een referendum gepland voor onafhankelijkheid van het gebied. Ook werden er afspraken gemaakt over een eerlijke verdeling van de olieopbrengsten.
Nu het referendum langzaam dichterbij komt, lijken de spanningen tussen Khartoem en het zuiden verder op te lopen. De twee belangrijkste olievelden die Soedan rijk is, liggen in het zuiden, terwijl alle raffinaderijen en pijpleidingen zich in Noord-Soedan bevinden. Mocht de bevolking van Zuid-Soedan er voor kiezen om zich volledig van Noord-Soedan af te scheiden, vrezen velen voor een oorlog waarin de regering in Khartoem zal proberen zich de olievelden toe te eigenen.

Keniaanse belangen

Volgens Henry Nyaguti, van het Instituut voor Beleidsanalyses en Economische zaken (IPAEA), een onafhankelijke Keniaanse denktank, zou Kenia het meest profiteren van een onafhankelijk Zuid-Soedan. “Kenia heeft de grootste economie van de regio en Keniaanse bedrijven zouden in een vrijwel onontgonnen gebied aan het werk kunnen. Voor zijn import is Zuid-Soedan nu al afhankelijk van de havens en luchthavens van Kenia. De Keniaanse Commercial Bank heeft vestigingen in belangrijke steden als Juba en Rumbek en Keniaanse bedrijven spelen een belangrijke rol bij het aanleggen van nieuwe wegen en het bouwen van krachtcentrales.
Mustapha Mohammed, verbonden aan de Universiteit van Nairobi, denkt dat de banden die Khartoem onderhoudt met radicale islamitische organisaties eeen bijkomende reden voor Kenia zijn om de kant van Zuid-Soedan te kiezen.
“Denk aan de bescherming die Khartoem begin jaren negentig aan Osama Bin Laden gaf”, zegt Mohammed, “of de aanslag van al-Qaida op de Amerikaanse ambassade in Nairobi. Er zijn nogal wat zaken te noemen die voor afstand tussen de regering van Kenia en die in Khartoem hebben gezorgd.”