Khartoem krijgt nog dertig dagen van VN
Thalif Deen
30 juli 2004
De regering van Soedan krijgt nog dertig dagen om de wreedheden en de etnische zuivering in Darfur te stoppen. Als de Janjaweed-milities tegen dan niet ontwapend worden, riskeert Khartoem economische en militaire sancties.
Vandaag (vrijdag) keurt de 15-koppige Veiligheidsraad eindelijk de Soedan-resolutie goed. De resolutie werd gisteren na een vergadering achter gesloten deuren voor een derde maal aangepast en afgezwakt. “De kern van de resolutie is wat ik een klok zou noemen,” zo licht de Amerikaanse ambassadeur John Danforth toe. “Als de Soedanese regering zijn belofte om de mensen in Darfur te beschermen niet waarmaakt binnen dertig dagen, dan zal de Veiligheidsraad beslissen over de volgende stap.”
De VS en andere landen hadden liever meteen sancties of althans een concrete strafmaat gezien, maar China en Rusland wilden het woord ‘sancties’ niet in de resolutie. Nu dreigt de resolutie enkel met “maatregelen zoals die voorzien in artikel 41 van het VN-charter.” Dat artikel bevat een lijst van mogelijke sancties. In de praktijk betekent de afgezwakte resolutie wel tijdwinst voor Khartoum.
De houding van China en Rusland is te verklaren door de nauwe militaire banden die ze onderhouden met Khartoum. Rusland bevestigde vorige week dat het 12 MiG-29 Fulcrum toestellen levert aan Khartoum. Het ministerie van Buitenlandse Zaken doet de levering af als een contractuele verplichting uit een ver verleden die “niets te maken heft met de huidige situatie.” Nochtans is het geen geheim dat de Soedanese regering in het verleden gevechtsvliegtuigen heeft ingezet tegen de burgerbevolking in Darfur.
De VS verzetten zich tegen elke wapenverkoop aan Soedan omdat het land volgens hen het internationale terrorisme steunt. Volgens Forecast International, een firma die onderzoek doet naar de defensiemarkt, is Iran de grootste wapenleverancier van Khartoum. Iran zou ook voor 300 miljoen dollar wapenleveringen vanuit China gefinancierd hebben, waaronder ook vijf F-6 straaljagers.
In Darfur werden tot sinds 2002 naar schatting 30.000 zwarte Afrikanen vermoord door Arabische milities, de Janjaweed. Anderhalf miljoen mensen sloegen op de vlucht voor het geweld. Er zijn bewijzen dat de Soedanese regering de milities steunt en bewapent.
De resolutie “eist dat de regering van Soedan zijn beloftes nakomt om de Janjaweed te ontwapenen en de Janjaweed-leiders en hun medestanders die de schendingen van de mensenrechten en de wreedheden gepleegd hebben, te berechten.” De resolutie roept alle 191 VN-lidstaten ook op om de verkoop en levering van wapens aan alle niet-gouvernementele groepen en individuen, waaronder ook de Janjaweed, te voorkomen. Een VN-delegatie onder leiding van Jan Pronk, de speciale vertegenwoordiger voor Soedan, is op weg naar Soedan om de situatie ter plaatste op te volgen.
Mensenrechtengroepen reageren ontgoocheld op de afgezwakte resolutie. “Het is niet te geloven dat Rusland en China de ogen kunnen sluiten voor de humanitaire tragedie in Darfur louter en alleen om hun geopolitieke en militaire belangen,” vindt Gabriel Odima van de ngo Africa Centre for Peace and Democracy. (MM)