Latijns-Amerikaanse landen vergaderen over eurocrisis

De “onverantwoordelijke debiteuren” zitten nu in het geïndustrialiseerde Noorden, en de landen van Latijns-Amerika - slachtoffers van het ‘verloren decennium’ van de jaren tachtig en de daaropvolgende financiële crisis - proberen zich nu te beschermen tegen de gevolgen van de crisis in de Verenigde Staten en Europa.

In Lima werd gisteren (donderdag) en vandaag een bijeenkomst van Latijns-Amerikaanse economieministers gehouden. Op 12 augustus volgt een bijeenkomst van de ministers met de voorzitters van de centrale banken. Onderwerp van gesprek is de coördinatie van het beleid van de landen van de Unie van Zuid-Amerikaanse Landen (Unasur), in relatie tot de Europese en Amerikaanse crisis.

Onvoorspelbaar

De Latijns-Amerikaanse landen willen samenwerken om de impact van de crisis te verzachten. Maar ze hebben weinig financiële macht en beschikken ook niet over een instelling zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat bijstelling van het financiële beleid kan afdwingen of landen kan steunen - wat wel gebeurde toen arme landen insolvabel waren.
 
De huidige crisis is universeel en anders dan de recessies in de jaren negentig in landen die besmet raakten door de “Mexicaanse”, “Argentijnse”, “Aziatische” of “Turkse” crises.

Met de onlangs door de Verenigde Staten aangekondigde bezuinigingen, een eis van de Republikeinen om in te stemmen met verhoging van het schuldenplafond,  en de toenemende stagnatie in Europa, zijn de gevolgen wereldwijd voelbaar door recessie of vertraging.

Fernando Cardim, emeritus-hoogleraar aan de Federale Universiteit van Rio de Janeiro in Brazilië, een van de opkomende economieën, zegt dat zijn land op korte termijn niet zoveel zal merken van de situatie in de VS. “Maar de vooruitzichten voor de toekomst zijn niet rooskleurig.”

“De effecten op lange termijn zijn onvoorspelbaar. Maar het lijkt erop dat het alleen maar erger zal worden, omdat de rechtse vleugel in de VS telkens meer kan eisen, zoals meer bezuinigingen, terwijl de Europese crisis zich kan verspreiden naar andere landen”, zei hij tijdens een bijeenkomst van economen.

China

In het geval van Brazilië zullen de effecten van afnemende vraag in de Verenigde Staten minder impact hebben dan in het verleden, toen de VS de belangrijkste afzetmarkt waren voor Braziliaanse producten. Tot voor kort ging een kwart van de Braziliaanse export naar de Verenigde Staten, vorig jaar was dat nog maar 9,5 procent. Het aandeel van China steeg naar 15,2 procent.

Terwijl Brazilië zijn exportmarkt diversifieerde, steeg het tekort op de handelsbalans met VS tot 7,7 miljard dollar vorig jaar, als gevolg van import ter waarde van 27 miljard dollar. In 2006 tekende het land een overschot van 9,9 miljard dollar op.

De verliezen op de Amerikaanse markt zijn niet alleen kwantitatief, maar ook kwalitatief, omdat Brazilië vooral productiegoederen naar de VS exporteert, terwijl China vooral grondstoffen zoals ijzererts, soja en olie uit Brazilië koopt. Een toenemende interesse voor de export van grondstoffen gaat hand in hand met een proces van deïndustrialisatie, een probleem dat in Brazilië kan verergeren door de economische problemen in de VS en Europa.

Mexico

Over gecoördineerde actie vanuit de Latijns-Amerikaanse landen is Cardim sceptisch. De belangen in de regio zijn te verschillend, zei hij, en het is volgens hem effectiever om met opkomende economieën zoals India en Zuid-Afrika te praten over antwoorden op de crisis.

Ook Argentinië staat er nu beter voor dan in het verleden. Het land bouwde in de afgelopen acht jaar een handelsoverschot op. De Verenigde Staten zijn nu de op drie na grootste importeur van Argentijnse goederen, na Brazilië, China en Chili.

“Als de crisis ons raakt doordat we minder kunnen exporteren, zoals in 2009 het geval was, hebben we nog een grote marge voor binnenlandse groei”, zegt Enrique Aschieri van de  International Society for Development.

Hoewel Mexico geen lid is van Unasur, was het land wel uitgenodigd bij de ministeriële bijeenkomst in Lima. Mexico heeft een unieke positie in Latijns-Amerika omdat het het Noord-Amerikaanse Vrijhandelsakkoord (Nafta) ondertekende. Daardoor werd Mexico in 2008 het grootste slachtoffer toen de economische crisis uitbrak in de VS.

Mexico lijdt onder het trage herstel in de Verenigde Staten en Europa, vooral als het gaat om handel die afhankelijk is van Amerikaanse vraag. De Mexicaanse overheid wil daarom de binnenlandse markt versterken. Mexico heeft 132 miljard dollar aan buitenlandse reserves en was dit jaar, volgens het IMF, de grootste koper van goud.