Massaal 'ja' voor nieuwe grondwet in Niger
Lies Ryckeboer
03 november 2010
Zondag sprak de Nigerese bevolking zich in een referendum uit over een nieuwe grondwet. Meer dan negentig procent van de stemmers schaarden zich achter die grondwet, die de presidentiele macht danig inperkt.
Niger maakt een politieke crisis door sinds ex-president Tandja vorig jaar de grondwet wijzigde om langer aan de macht te blijven. Na aanhoudende kritiek van oppositie en vakbonden en na protesten en onrust in de straten, pleegde een militaire junta in februari 2010 een staatsgreep. De junta of Conseil suprême pour la Restauration de la Démocratie, is vandaag nog steeds aan de macht. Zij kon enkele weken geleden een nieuwe staatsgreep door vier officieren verhinderen.
Het militaire regime heeft altijd beweerd dat het de democratie in het West-Afrikaanse land wou herstellen. Een nieuwe grondwet is volgens de junta een stap in die richting. Iets meer dan de helft van de stemgerechtigde bevolking heeft zich daar afgelopen zondag in een referendum over uitgesproken. In vergelijking met voorbije referenda, waar slechts een derde van de kiezers op afkwam, is dat een succes. Ghousmane Abdourahamane, voorzitter van een onafhankelijke nationale verkiezingscommissie, maakte bovendien bekend dat meer dan negentig procent van de kiezers voor de nieuwe grondwet heeft gestemd.
De nieuwe grondwet schroeft ten eerste de veranderingen van ex-president Tandja terug. De toekomstige president zal nog slechts twee vijf-jarige ambtstermijnen kunnen regeren. Verder krijgt de eerste minister ruimere bevoegdheden, waaronder de benoeming van een regering. Volgens de grondwet zou de junta op 6 april 2011 haar macht moeten overdragen. In de wettekst staat ook geschreven dat de plegers van de staatsgreep in februari niet zullen worden vervolgd. Ten slotte voorziet de grondwet erin dat de regering haar inkomsten uit olie en mijnbouw aan het publiek moet bekend maken.
Het militaire regime beloofde al meermaals verkiezingen te organiseren, maar die zijn telkens uitgesteld. Voorlopig zijn er presidents- en parlementsverkiezingen gepland op 31 januari 2011. De verkiesbaarheid hing oorspronkelijk af van leeftijd en diploma’s. Aangezien dat op veel kritiek werd onthaald, besloot de junta die voorwaarden weg te laten.
Vlak voor de stemming relativeerde William Miles, professor politieke wetenschappen aan de Northeastern University in Boston, het belang van de nieuwe grondwet. Hij wees erop dat Niger al veel opeenvolgende regimes heeft gekend die elk hun eigen grondwet oplegden. Bovendien merkte hij op dat de grondwet in juridisch Frans is geschreven terwijl de bevolking overwegend ongeletterd is. Moussa Tchangari, hoofd van een Nigerese burgervereniging, noemde de nieuwe grondwet wel een positieve stap, al twijfelt hij eraan dat de politieke instabiliteit daarmee zal eindigen.