Migratie door het oog van de kunstenaar

Wie de hangar van de “Zomerfabriek” aan het station Antwerpen-Oost betreedt, wordt verrast door het geluid van de vele stemmen die aandacht vragen voor hun verhaal. Maar er zit wel degelijk orde in de chaos. De video-installatie begint met een filmpje over Agadez in Niger. Een van de personen zou Bouyaguis vader kunnen zijn, die gedesillusioneerd terugkijkt op zijn reizen naar Europa.

Bouyagui, zelf een kind van migranten, ging in 2009 zelf naar Agadez en trok mee op pad met Afrikanen uit verschillende landen. Allen zijn ze op zoek naar een beter leven in Europa, omdat de toekomst in hun eigen streek alleen maar ellende zal brengen. Per jaar trekt Agadez 65.000 migranten aan (tegenover 90.000 vaste inwoners) die er vaak blijven rondhangen. Ze leven van dag tot dag, wachtend op smokkelaars die hen willen meenemen naar Italië. Terwijl ze verder trekken filmt Bouyagui hun verhalen.

Europese droom wordt nachtmerrie

Degenen die genoeg geld hebben, kunnen doorreizen naar Libië. De stress neemt toe: het weinige dat ze hebben wordt vaak gestolen. Ze laden hun bagage op vrachtwagens van mensensmokkelaars, onwetend of ze hun spullen ooit nog terugkrijgen. Toch blijven ze hopen op het beloofde El Dorado in Europa. Als ze vanuit Libië in gammele bootjes de oversteek maken naar Italië, volgt de totale ontnuchtering: Castel Volturno.

Dit kleine stadje in de buurt van Napels is de hel voor de Afrikanen, het terrein van de Camorra. Er rest hen geen andere keus dan in krotten te wonen en voor hongerlonen te werken (als ze al betaald worden). Vrouwen worden gedwongen zich te prostitueren. Gepluimd door de maffia kunnen ze nergens terecht. De Italiaanse overheid heeft de stad al jaren geleden opgegeven. Castel Volturno is een migrantenkolonie geworden. Officiele cijfers zijn er niet, maar men schat de helft van de stad ingenomen wordt door immigranten. Liefst zouden ze terugkeren naar Afrika, maar zonder geld zitten ze voor onbepaalde tijd vast.

“Wees Welkom” had ook een documentaire op tv kunnen zijn, maar Bouyagui koos voor de ervaring. Het publiek moet bijvoorbeeld plots langs een vuilnisbelt, net zoals de nieuwe inwoners van Castel Volturno. Het kan confronterend zijn voor wie anders de ogen sluit voor het verhaal van deze Afrikanen.

Overal waar Fanny Bouyagui komt met haar installatie maakt ze ook een fotoreportage met migranten uit de regio. Verhalen als in Castel Volturno zijn ook hier te rapen. Wie hun verhaal wil kennen kan iedere donderdagavond terecht naast de hangar. Daar voert acteur en schrijver Michael De Cock vanaf half acht een gesprek met een van die nieuwe Antwerpenaren.

“Wees Welkom” is nog tot 28 augustus te bekijken tijdens de Zomer van Antwerpen