"Morsi gedraagt zich als Moebarak"

In steden langs het Egyptische Suezkanaal is de noodtoestand afgekondigd. Het geweld brak uit rondom de tweede verjaardag van de Egyptische revolutie van 25 januari. “Het revolutionaire vuur dat op vrijdag 25 januari uitbrak in 10 van de 27 Egyptische provincies hebben we niet meer gezien sinds de opstand van twee jaar geleden”, zegt Ahmed Maher, algemeen coördinator van de jongerenbeweging 6 April, die deelnam aan de demonstraties tegen de regering.

In de weken voorafgaand aan de verjaardag van de revolutie, riepen liberale en linkse partijen en groepen Egyptenaren op om te demonstreren tegen president Mohamed Morsi en zijn Moslimbroederschap. Honderdduizenden mensen gaven vrijdag in Caïro, Alexandrië en andere grote steden gehoor aan die oproep.

De demonstranten eisten onder meer verandering van de pas goedgekeurde grondwet, vervolging van degenen die verantwoordelijk zijn voor de dood van demonstranten en garanties dat de parlementsverkiezingen transparant verlopen. De verkiezingen staan gepland voor april. De demonstranten protesteerden ook tegen de in hun ogen sterke invloed van de Moslimbroederschap in staatsinstellingen.

Hoewel de organisatoren “vreedzame demonstraties” hadden aangekondigd, bleek dat anders uit te pakken.

Escalatie

Saad al-Kitatni, voorzitter van de Partij voor Vrijheid en Gerechtigheid (FJP), de politieke tak van de Moslimbroederschap, legt de schuld van het escalerende geweld bij de oppositie. “De politieke krachten die hebben opgeroepen tot deze demonstraties, waar ze kennelijk de controle over zijn verloren, zijn verantwoordelijk voor dit bloedvergieten”, zei hij via Twitter.

Oppositieleiders wijzen president Morsi en de Moslimbroederschap aan als oorzaak van de crisis. “Morsi, zijn regering en de FJP zijn verantwoordelijk voor het geweld”, zegt Maher. “Door de eisen van de oppositie te negeren, gedraagt Morsi zich net als Moebarak.”

De Moslimbroederschap veroordeelde het geweld. “De revolutie van 25 januari was vreedzaam van aard”, stelde de broederschap. “Maar bij de demonstraties van gisteren zijn de politie, overheidsinstituten en particulier eigendom aangevallen door dievenbendes.”

Boycot

De Moslimbroederschap stelt dat de private media, deels in handen van invloedrijke zakenmensen die weinig moeten hebben van de Moslimbroederschap, “het publiek hebben opgezet tegen de gekozen Egyptische regering.”

Zaterdagochtend werd de situatie nog explosiever, toen een rechtbank 21 mannen uit Port Said ter dood veroordeelde. De mannen worden verantwoordelijk gehouden voor de ramp vorig jaar in het voetbalstadion van Port Said waarbij tientallen doden vielen. De uitspraak leidde tot rellen in de stad, waarbij minstens dertig mensen omkwamen.

Op dezelfde dag kondigde het Nationale Heilsfront (NSF), de belangrijkste overkoepelende oppositiegroep, de aankomende parlementsverkiezingen te boycotten als president Morsi niet aan de eisen van de oppositie tegemoet komt. Het gaat dan om een wijziging van de grondwet, vervanging van de huidige regering voor een ‘nationale heilsregering’, en het ontslag van de door Morsi benoemde procureur-generaal Talaat Ibrahim.

Gebeurt er niets, dan zal het NSF doorgaan met demonstraties en oproepen tot heractivering van de grondwet uit 1971, zij het met enige aanpassingen.

Aftreden

Volgens Maher is de enige weg voor Morsi uit de crisis het vormen van een nieuwe regering met diverse politieke partijen en het aanstellen van een commissie om de grondwet te amenderen. Ook moet de Sjoera-raad, het hogerhuis van het parlement, ontbonden worden. Verder zou Morsi het ontslag van de procureur-generaal moeten accepteren.

“Als hij dat niet doet, zullen we meer eisen”, zegt hij, refererend aan een mogelijk aftreden van Morsi zelf, die zeven maanden geleden werd gekozen. Murad Ali, een woordvoerder van de FJP, verwerpt dergelijke ultimatums. “De oppositie heeft het recht te demonstreren op vreedzame wijze. Maar geen enkele politieke groepering heeft het recht te eisen dat een democratisch gekozen president vertrekt, terwijl het gebruik van geweld uiteraard een grens is.”