Namibische schedels keren terug uit Duitsland

De schedels zijn afkomstig van slachtoffers van een massamoord op 80.000 leden van de Herero- en Namastam tussen 1904 en 1908. De Duitse generaal Lothar lanceerde toen een nietsontziende vernietigingsoorlog tegen de Herero en de Nama, nadat die in opstand gekomen waren om hun rechten en land te beschermen. Na hun nederlaag in 1904 werden ze opgejaagd, gedood of diep in de Omaheke-woestijn gedreven waar ze omkwamen van de dorst. Duizenden mannen, vrouwen en kinderen kwamen in Duitse kampen terecht waar ze stierven aan ziektes en ondervoeding.

De massamoord werd pas openlijk besproken nadat Namibië in 1990 onafhankelijk werd van Zuid-Afrika. Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken vermijdt de term genocide en spreekt in vage bewoordingen zoals “de Duitse historische verantwoordelijkheid in Namibië.”

Ook bij de overhandiging van de schedels hield de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Cornelia Pieper zich op de vlakte: “Duitsers erkennen en aanvaarden de zware morele en historische verantwoordelijkheid in Namibië”, zei ze tijdens de ceremonie.

De schedels vormden onderdeel  van een anatomische collectie die door Duitse wetenschappers werden gebruikt bij raciaal onderzoek dat de superioriteit van Europeanen moest aantonen.

De behandeling van de Herero en de Nama – grootschalige uitroeiing op grond van racisme, inbeslagname van land en bezittingen en dwangarbeid – wordt gezien als een voorbode van de Holocaust. Eugen Fischer, de Duitse hoogleraar Geneeskunde die studies deed in de Duitse kolonie, werd later de leraar van Josef Mengele, de beruchte kamparts in Auschwitz die gruwelijke experimenten uitvoerde met gevangenen.

Geen compensatie

Berlijn blijft weigeren om compensatie te betalen aan de voormalige kolonie en gebruikt daarvoor het argument van de hulp: sinds de onafhankelijkheid heeft Duitsland Namibië al voor in totaal 500 miljoen euro aan hulp geboden.

Maar de meerderheid van de Herero wil een officiële verontschuldiging. “Ontwikkelingshulp is welkom, maar het kan niet gebruikt worden om een genocide toe te dekken”, zegt stamhoofd Alfons Maharero.

Respect

Minister Pieper maakte het nog bonter door de ceremonie te verlaten voor de Namibische minister van Cultuur Kazenambo Kazenambo en hoge vertegenwoordigers van de bevolkingsgroepen hun toespraak konden houden.

Voor de Namibische delegatie was het vroege vertrek een zoveelste teken van een gebrek aan respect. “We zijn hier gekomen om de Duitse regering een hand te reiken”, zegt delegatielid Ueriuka Festus Tjikuua. “Maar dat gebaar is verworpen.”