Neutraal Ierland ziet geen graten in wapenhandel

“Ierland heeft geen wapenhandel en we willen dat ook  niet promoten”, zei de toenmalige Ierse minister van Handel, Michael Ahern, twee jaar geleden. Maar een rapport van Amnesty International uit 2007 spreekt dat tegen: de waarde van uitvoerlicenties die Ierland uitreikte voor militair materieel verdubbelde bijna van 1,3 miljard euro in 2004 tot 2,4 miljard euro in 2006.

Bij de onderdelen voor legermaterieel die Data Device Corporation in de stad Cork vervaardigde, zaten elektronische toestellen die in Apache-helikopters passen. Boeing, de Amerikaanse firma die Apaches bouwt, verkocht de helikopters aan Isräel, dat ze inzette bij de aanvallen op Libanon in 2006. Van Apaches is bekend dat ze clusterbommen aan boord gehad hebben.

De Ierse grondwet wil dat het land, als enige van de 27 staten van de Europese Unie, een referendum houdt over het verdrag van Lissabon. De presidenten en premiers van de lidstaten tekenden het verdrag vorig jaar in de Portugese hoofdstad. De Ierse volksraadpleging gaat door op 12 juni. Sommige actievoerders tegen het verdrag vrezen dat Ierland nog meer zal betrokken raken bij de defensie-industrie dan nu het geval is.

Wapenlobby

In het akkoord staat dat de EU-regeringen “geleidelijk hun militair vermogen zullen uitbreiden”. Bovendien krijgt het in Brussel gevestigde Europese Defensie Agentschap (EDA) de bevoegdheid “elke maatregel” te nemen die het nodig acht om “de industriële en technologische basis” van de Europese wapenindustrie te verstevigen. EDA-directeur Alexander Weiss ontkende vorige maand dat zijn agentschap de Europese Unie wil militariseren. “We verbeteren enkel het potentieel van de gewapende troepen van de EU-lidstaten.”

Patricia McKenna, voorzitter van de Volksbeweging tegen het verdrag, denkt dat de bepalingen de wapenbedrijven toelaten het Europese beleid inzake defensiematerieel te bepalen. “Je kan het vergelijken met de farmaceutische industrie die dokters zegt wat ze moeten voorschrijven”, aldus McKenna die vroeger in het Europese parlement zetelde.

Hoewel Ierland geen volwaardig lid is van een militaire alliantie zoals de NAVO, heeft het wel actief deelgenomen aan de activiteiten van EDA. De Ierse regering gaf toe dat vertegenwoordigers van Enterprise Ireland, het staatsorgaan voor industriële ontwikkeling, hebben deelgenomen aan EDA-vergaderingen. Dat heeft de geruchten gevoed dat in Ierland gevestigde bedrijven staan te springen om winstgevende defensiecontracten binnen te halen.

Keltische Tijger

De Ierse defensieminister Willie O’Dea beweerde recent dat het aandeel van het nationale inkomen dat naar defensie gaat, daalde van 4 procent aan het begin van de eeuw tot 1,8 procent vandaag. Toch erkende hij dat de defensie-uitgaven zullen toenemen zoals voorzien in het regeringsprogramma.

De militaire uitgaven liggen meer dan driemaal hoger dan het aandeel dat het land, nog steeds bekend als de Keltische Tijger door zijn forse economische groei sinds de jaren 1990, besteedt aan ontwikkelingshulp. “Het verdrag spoort EU-landen minstens aan om meer geld in defensie te pompen”, stelt Andy Storey, die ontwikkelingsstudies onderwijst aan de University College Dublin. “Maar het verdrag verwijst nergens op deze manier naar het verbeteren van bijvoorbeeld onderwijs of gezondheidszorg”, voegt hij eraan toe.

De regering beweert dat het verdrag de Ierse neutraliteit niet zal aantasten, maar Storey ziet dat anders: “De EU, die nu al enigszins gemilitariseerd is, zal onder dit verdrag nieuwe macht en middelen aan haar militaire vleugel toevoegen.”