oogsten zonder regen

Het gebruik van kleinschalige irrigatiemethoden werpt letterlijk en figuurlijk vruchten af: het voorbije jaar werd in het droge seizoen op die manier honderdduizend ton maïs en ander graan geoogst. Tot voor kort boerden de Burkinezen vooral in het regenseizoen: 75 procent van de gewassen werd geteeld van juni tot september. De nieuwe irrigatieprogramma’s van de staat - zoals ‘Small Irrigation Schemes’ - kunnen de voedselproductie van Burkina Faso in de toekomst aanzienlijk verhogen.

Burkina Faso heeft een klimaat met een kort regenseizoen en een lang droog seizoen. In sommige regio’s valt jaarlijks maar 250 millimeter regen. Uit studies blijkt echter dat het land in het droge seizoen potentieel over negen miljard kubieke meter grondwater en evenveel kubieke meter oppervlaktewater kan beschikken. De irrigatieprojecten, die door de Food and Agriculture Organisation (FAO) van de VN gesteund worden, moeten dat potentieel aanboren en zo voedseltekorten voorkomen. Het levert de boeren ook hoognodige bijkomende inkomsten op. Tachtig procent van de Burkinese bevolking werkt in de landbouwsector.

Volgens Alphonse Ouedraogo van ‘Small Irrigation Schemes’ zijn er sinds de start van het pilootproject twee jaar geleden al duizend hectare braakliggend land in gebruik genomen. Voor dit jaar liggen de ambities hoger: de boeren hopen twintigduizend extra hectaren klaar te maken voor bewerking. Die nieuwe akkers zouden samen 60.000 tot 80.000 ton graan opleveren; dat is zowat een vijfde van de jaarlijkse Burkinese graanproductie. Het land voert jaarlijks ook nog eens 400.000 ton graan in. Volgens sommige studies wordt momenteel van de 9 miljoen hectaren bruikbare landbouwgrond maar 3,7 miljoen bewerkt. De regering hoopt middels de kleinschalige irrigatieprojecten meer zelfbedruipend te worden.

Ook de FAO-vertegenwoordigster in Burkina Faso, Marie Noelle Koyara, is enthousiast over het project en vraagt de sponsors te investeren. Zij haalt het voorbeeld aan van het kurkdroge Kaapverdië, waar kleinschalige irrigatieprojecten ervoor gezorgd hebben dat het land kan voorzien in de helft van zijn behoefte aan verse groenten. En in Bangladesh heeft irrigatie via de pedaalpomp sinds 1980 een gediversifieerde productie en rijkere oogst mogelijk gemaakt. Bovendien heeft het de inschakeling van de Bengaalse vrouwen in de landbouw gestimuleerd.

Volgens het ‘Committee for Drought Control in the Sahel’, een werkgroep van negen West- en Centraal-Afrikaanse landen, biedt één geïrrigeerde hectare grond een redelijk inkomen aan een twaalftal mensen. Het grootste probleem voor de vernieuwende irrigatieprojecten is evenwel de Burkinese boeren over de streep te krijgen: hun gewoontes moeten radicaal veranderen. Minister van Landbouw en Water Salif Diallo kondigde al meerjarenplannen aan om de boeren vertrouwd te maken met de irrigatietechnieken: die moeten deel van hun dagelijks leven worden.

Met technische bijstand van de FAO biedt de regering opleidingen voor het graven van irrigatiekanalen en het gebruik van de pedaalpomp. Diallo benadrukt de lage kosten en het hoge rendement van de irrigatieprojecten: we willen dat de boeren simpele en goedkope technieken leren gebruiken. Ouedraogo is het daarmee eens; hij vindt de grote, dure machines uit het verleden overbodig. Eenvoudige irrigatietechnologieën zoals de pedaalpomp kosten tussen 105 en 150 euro per hectare, terwijl de hectareprijs voor duurdere methodes tussen 1.375 en 15.000 euro bedraagt.

De Wereldbank heeft voor de projecten alvast 1,4 miljoen euro veil. De Landbouw-en Handelsbank van Burkina Faso financiert voor 1,8 miljoen euro de aankoop van meststoffen en pedaalpompen. De Europese Unie heeft beloofd een afzetmarkt te vinden voor Burkinees exportgraan.