Ook rebellen lopen warm voor landmijnenverbod

Sinds 1999 is er een internationale conventie van kracht die een verbod
invoert op de productie, de opslag, het transport en het gebruik van
antipersooonsmijnen en de lidstaten ook aanzet hun voorraden ervan te
vernietigen. 142 landen hebben het verdrag ondertekend en 122 hebben de
tekst ook al geratificeerd. Maar om al die landen helemaal mijnenvrij te
maken, moeten naast het leger ook alle andere gewapende groepen er aan het
gebruik van die verschrikkelijke wapens verzaken.

Op de Filipijnen kreeg ‘Geneva Call’, een internationale organisatie die
landmijnen uit de wereld tracht te helpen, het Moro Islamic Liberation Front
(MILF) zover dat de rebellengroep plechtig verklaarde geen landmijnen meer
te zullen gebruiken. Het MILF heeft twee decennia lang strijd geleverd voor
een onafhankelijke moslimstaat op het zuidelijke eiland Mindanao, maar nu
voert de groep al geruime tijd vredesbesprekingen met de Filipijnse
regering. Op 7 april ondertekenden Geneva Call en het MILF een opmerkelijke
overeenkomst: de medewerkers van Geneva Call kregen het recht bezoeken af te
leggen in alle gebieden waar het MILF actief is om na te gaan of er nog
antipersoonsmijnen liggen en of de rebellenbeweging zoals beloofd werk maakt
van de vernietiging van haar voorraden van die tuigen. De hulporganisatie
kan ook controleren of het MILF in zijn territoria voldoende aandacht
besteedt aan voorlichting over de gevaren van mijnen, aan hulp voor de
slachtoffers van ontploffingen en aan het opruimen van mijnen - ook daartoe
hebben de rebellen zich verplicht.

Volgens Alfredo Lubang van het Gaston Ortigas Peace Institute uit de
Filipijnen, een instelling die betrokken is bij het initiatief van Geneva
Call, is de mate waarin de opstandelingen controle toelaten op hun doen en
laten uitzonderlijk. Hij stelt dat de MILF-strijders sinds de ondertekening
van het akkoord geen mijnen meer hebben gebruikt.

Liz Bernstein, de coördinator van de Internationale Campagne voor het Verbod
op Landmijnen, vindt dat het nog te vroeg is om het experiment te
beoordelen, maar ze hoopt wel dat eindbalans positief uitvalt. Om het
gebruik van landmijnen helemaal te doen stoppen, moeten we ook invloed
kunnen uitoefenen op niet-statelijke actoren.

In Birma, één van de landen die de Landmijnenconventie weigeren te
ondertekenen, gebruiken naast het regeringsleger nog minstens 11 legertjes
van etnische minderheden antipersoonsmijnen. Dat staat in een woensdag in
Bangkok gepubliceerd rapport over de pogingen om het verbod op
antipersoonsmijnen door te zetten in de lidstaten van de Associatie van
Zuidoost-Aziatische Landen (ASEAN). Daardoor zouden er nu in Birma per dag
al meer mijnenslachtoffers vallen dan in het de voorbije decennia met mijnen
bezaaide Cambodja. Op de Filipijnen heeft volgens dat rapport de MILF vorig
jaar nog landmijnen gelegd, terwijl ook het Communistische New People’s Army
en een tweede groep van moslimrebellen, Abu Sayyaf, geen afkeer hebben van
die wapens. De Filippijnse regering is er na de ondertekening van de
conventie wel mee opgehouden springtuigen te verspreiden in gebieden waar
rebellen actief zijn. Naast Birma zijn er in Zuidoost-Azië nog drie landen
die weigeren toe te treden tot het internationale verbod op de productie van
het gebruik van landmijnen: Vietnam, Laos en Singapore. Ze bevinden zich
daarmee in goed gezelschap: ook de VS en Rusland hebben de conventie nog
niet ondertekend.