Oplossing voor krottenwijkbewoners gaat de mist in

Zowat zeshonderdduizend Jamaicanen vinden onderdak in een duizendtal
sloppenwijken en op allerlei braakliggende terreinen. De leefomstandigheden
zijn er slecht, en de meeste ‘squatters’ zitten in een uitzichtloze
situatie. Daarom besliste de regering in 1994 tot Operatie Zelfrespect. Meer
dan honderd woongebieden, waaronder de helft illegale sloppenwijken, zouden
door de Nationale Huisvestingsmaatschappij (NHDC) helemaal opgekalefaterd
worden om zo 20.000 degelijke wooneenheden te bieden aan mensen met beperkte
middelen, die op termijn ook zelf eigenaar zouden worden.

Vandaag ligt het hele project onder vuur. Premier P.J. Patterson laat een
onderzoek instellen naar mogelijke mistoestanden: er zijn beschuldigingen
van corruptie, politieke inmenging en onverantwoorde uitgaven. Er werd al
iets meer dan honderd miljoen euro besteed aan een twintigtal projecten,
maar uit een audit van de NHDC blijkt dat het werk amper opschiet, en dat de
projecten veel duurder zullen uitvallen dan voorzien. De oppositiepartij JLP
(Jamaicaanse Arbeiderspartij) eist dan ook dat de openbare aanklager en de
cel fraudebestrijding Operatie Zelfrespect tot op het bot onderzoeken.

Minister van Waterwezen en Huisvesting Carl Blythe en NHDC-voorzitter
Michael Vaccianna noemen het audit-rapport onvolledig en onjuist. Blythe
blijft echter zelf niet onbesproken. Vorige week nam NHDC-topman Christopher
Honeywell ontslag nadat Blythe vier ontslagen medewerkers had
gerehabiliteerd die miljoenen euro hadden uitbetaald voor nooit uitgevoerde
werken. Honeywell verliet spoorslags het eiland en voedde zo verder de
speculaties over politieke inmenging en doofpotoperaties. Volgens premier
Patterson heeft de onderzoekscommissie zes weken de tijd om alles uit te
spitten en adviezen te geven voor een doorzichtigere boekhouding en meer
integriteit. De JLP ruikt bloed: zij eist het aftreden van Blythe en de
stopzetting van de hele operatie. Het project vormt echter het paradepaardje
van de regerende Nationale Volkspartij (PNP), en staat centraal in haar
belofte alle illegale kolonisten een eigendomscertificaat te bezorgen.

Operatie Zelfrespect moest politieke beïnvloeding bij zelfhulpprojecten voor
huisvesting uitschakelen, maar wordt nu bekritiseerd als een politiek
vehikel van de PNP. Vertegenwoordiger van een aantal verenigingen voor
onderlinge bijstand, Dave Allen, bestrijdt die aantijging heftig. Wel vreest
hij dat het project een politieke speelbal wordt in de aanloop naar de
algemene verkiezingen van december. Volgens hem worden alle goede projecten
door de partijpolitiek vermalen, en blijven de mensen in nood terwijl de
partijen vechten.

Allen geeft wel toe dat het de verenigingen voor onderlinge bijstand aan
know-how ontbreekt, waardoor ze een gemakkelijk slachtoffer vormen voor
geldzuchtige advocaten, architecten en aannemers. Er is behoefte aan
opleiding en versterking van de managementskwaliteiten binnen de
verenigingen, meent hij. Allen wijst ook verwijtend naar de middenklasse,
die weigert het project te steunen en daardoor de deur openzet voor
technocratische geldwolven. De weerstand van de middenklasse tegen Operatie
Zelfrespect is trouwens niet nieuw: reeds bij de aanvang van het project
verzetten de rijkere Jamaicanen zich ertegen: zij zagen het groeiende aanbod
aan goedkope behuizing als een bedreiging voor de waarde van hun eigen
vastgoedbezittingen.