Politie heeft slechte gewoonten uit vuile oorlog nog niet afgeleerd

Het mensenrechtensecretariaat van de provincie Buenos Aires kreeg tussen 1998 en 2002 meer dan 3000 meldingen binnen van folteringen en geweldplegingen door politieagenten. De mishandeling van arrestanten en gevangen lijkt zelfs toe te nemen. Het hooggerechtshof van de provincie Buenos Aires kreeg vorig jaar 1.516 klachten binnen in verband met folteringen van gevangenen in jeugdgevangenissen en heropvoedingsinstellingen. In 2001 werden er mar 738 dergelijke klachten geteld.

Wie gevangenen mishandelt, hoeft bijna niets te vrezen. In de provincie Buenos Aires werden de voorbije vijf jaar slechts vier processen gevoerd over klachten in verband met mensenrechtenschendingen; drie daarvan leverden een veroordeling op. In de provincie Santa Fe leidden 1.491 klachten de voorbije twee jaar maar tot 11 veroordelingen. In andere regio’s werden in honderden van mensenrechtenzaken helemaal geen straffen uitgesproken.

De meeste klachten over folterpraktijken die Argentijnse gevangenen indienen tegen de ordediensten of hun bewakers, worden onontvankelijk verklaard, geseponeerd of gekwalificeerd als “apremio ilegal’ – het onterecht aanwenden van dwang. Daarop staan veel lichtere straffen – meestal ontsnappen de daders daardoor zelfs helemaal aan een gevangenisstraf. Voor foltering geldt in Argentinië een straf van acht tot 25 jaar; daders kunnen ook voor de rest van hun leven geen deel meer uitmaken van de ordediensten.

Uit de verhalen van slachtoffers blijkt dat de Argentijnse politie nog altijd technieken gebruikt die in zwang waren tijdens de vuile oorlog van de jaren 70 en 80. Gevangenen krijgen stroomstoten, worden bijna verstikt door hun een plastic zak over het hoofd te trekken of krijgen te horen dat ze vermoord zullen worden.

Volgens mensenrechtenadvocaat Rodrigo Borda stijgt het aantal folteringen omdat er almaar meer mensen gearresteerd worden – een gevolg van de economische crisis en de toenemende armoede in het land. Maar Borda wijt de stijging ook aan de gebrekkige opleiding van nieuwe agenten en een gebrek aan politieke wil om het probleem aan te pakken. Ook de straffeloosheid, die voortkomt uit de schaarse middelen waarmee de rechterlijke macht moet werken en een gebrek aan overtuiging bij sommige rechters, speelt een belangrijke rol. Slachtoffers zouden ook niet altijd klacht indienen of het tot een proces laten komen uit vrees voor represailles.