Regering weerlegt beschuldigingen uit Blair-dossier

Eerder deze week heeft de Britse premier Tony Blair, een rapport van de
inlichtingendienst vrijgegeven met daarin een opsomming van de verwoede
pogingen van Irak om kernwapens te ontwikkelen. In het rapport staat te
lezen dat er aanwijzingen zijn dat Irak een aanzienlijke hoeveelheid uranium
uit Afrika wil halen. Volgens de Britse eerste minister kan Irak binnen één
of twee jaar een nucleair wapen ontwikkelen als het de hand kan leggen op de
nodige grondstoffen.

De Zuid-Afrikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Aziz Pahad, heeft de
Britse bewering dat Irak uranium krijgt van Afrikaanse landen van de hand
gewezen. Gabon, Niger, Namibië en Zuid-Afrika produceren wel uranium, maar
voeren het daarom nog niet uit. Onbevestigde rapporten zeggen dat Irak heeft
geprobeerd om de hand te leggen op uranium uit de Democratische Republiek
Congo, die grote voorraden heeft. Congo is al drie jaar in conflicten
verwikkeld en de controle over uranium is vaak in handen van rebellengroepen
en krijgsheren. Een aantal andere Afrikaanse landen heeft ook voorraden van
het kostbare goedje, maar het Britse rapport vermeldt niet aan welke
Afrikaanse landen Irak uranium zou hebben gevraagd.

Pahad klonk heel beslist toen hij zei dat Zuid-Afrika er niet over piekert
om uranium te verkopen aan Irak. We hebben eenvoudig nooit de vraag
gekregen. Ik kan stellig bevestigen dat Irak het nooit gevraagd heeft. Hij
voegde eraan toe dat een strikte wetgeving de verkoop van nucleair materiaal
regelt en dat het voor iedereen in Zuid-Afrika, ook voor privé-bedrijven,
erg moeilijk zou zijn om aan wie dan ook uranium te verkopen.

Pahad wees er ook op dat de International Atomic Energy Agency (IAEA) al
verklaard had dat het Britse rapport geen steek houdt. De IAEA benadrukt dat
het de uraniumvoorraden in Afrika in het oog houdt en het zeker in de gaten
zou hebben mocht er uranium verdwijnen. Pahad van zijn kant, heeft de Britse
regering gevraagd om bewijzen te leveren dat Irak uranium te pakken zou
proberen te krijgen in Afrika. Hij herinnerde er ook aan dat zijn regering
het bijkomend protocol bij het Safeguard Agreement van het IAEA heeft
geratificeerd. Dat akkoord moet door technische en wetenschappelijke
samenwerking een uitsluitend vredelievend gebruik van nucleair materiaal
zoveel mogelijk waarborgen.

Een deel van die internationale samenwerking bestaat er precies in dat de
verspreiding van nucleaire wapens zo goed mogelijk wordt verhinderd. De IAEA
waakt erover dat nucleair materiaal niet in de verkeerde handen valt.
Eenmaal een staat toetreedt tot het Safeguard Agreement, wordt al het
nucleair materiaal er in kaart gebracht en opgevolgd. Het belangrijkste doel
van het bijkomend protocol is precies om de IAEA beter in staat te stellen
om illegaal nucleair materiaal op het spoor te komen.

In Afrika speelt Zuid-Afrika een voortrekkersrol wat de beveiliging van
nucleair materiaal betreft. In juni organiseerde het land een seminarie voor
andere Afrikaans landen waarop het Safeguard Agreement en het bijkomend
protocol werden gepromoot. De bedoeling was om alle landen die lid zijn van
de Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT), de IAEA-protocollen te doen
ondertekenen. De NPT verplicht alle aangesloten staten om hun nucleair
materiaal grondig te beveiligen volgens de normen van het IAEA. Verder is
Zuid-Afrika ook het enige land dat nucleaire wapens ontwikkeld heeft en ze
voor de toetreding tot de NPT weer vernietigd heeft. Het land houdt vol dat
het sindsdien geen nucleaire wapens componenten ervan heeft ontwikkeld.