Russische armen profiteren niet van economische groei

De Russen hebben betere toegang tot schoon water, voldoende voedsel en aanvaardbare huisvesting, zegt Matthes Buhbe van de Duitse Friedrich Ebertstichting, een organisatie die zich onder meer bezig houdt met ontwikkelingssamenwerking. Maar dat is zowat het enige goede nieuws dat hij en andere analisten te melden hebben. Buhbe: “Voor de plattelandsbevolking is de situatie amper veranderd. In de streken waar de meeste mensen niet kunnen overleven zonder grote overheidssteun is de armoede erg algemeen.”

Uit een bevraging van de Stichting Publieke Opinie uit april en mei blijkt dat 58 procent van de Russen vindt dat de stijgende prijzen het leven moeilijker hebben gemaakt. Maar 28 procent gelooft dat de situatie zal verbeteren.

Ondanks de economische vooruitgang blijven diepgewortelde armoede en ondervoeding ernstige problemen in Rusland, bevestigt een recent rapport van de VN-Ontwikkelingsorganisatie (UNDP). Rusland is een geval apart, omdat meer dan de helft van de armen wel degelijk deel uitmaken van werkende families, niet van werklozen.

Het UNDP wijst op de enorme kloof tussen Moskou en de rest van het land. Maar drie procent van de inwoners van de hoofdstad leeft in armoede, terwijl dat aandeel in sommige plattelandsstreken oploopt tot 50 procent. Het rijkste vijfde van de Russen rijft 39 procent van het nationale inkomen binnen, het armste vijfde slechts 8 procent.

Nochtans heeft de Russische overheid ruim 3 miljard euro opzijgezet voor sociale programma’s. Maar het beleid faalt doordat de programma’s slecht wordt uitgevoerd, zegt Buhbe. Volgens het UNDP heeft Rusland relatief gezien de uitgaven voor gezondheidszorg en onderwijs niet verhoogd sinds het ineenstorten van de Sovjet-Unie. Rusland geeft ook nog altijd meer uit aan Defensie.

Kenners zeggen dat er een einde moet komen aan de corruptie en de verlammende bureaucratie. Dat is “een absoluut noodzakelijke voorwaarde voor eender welke positieve verandering”, zegt de directeur van het Sociologisch Instituut voor Ruslandstudie, Konstantin Gusko. Hij heeft veel kritiek op het systeem van beleidsaanpassingen in de sociale sector. “Onderzoek heeft aangetoond dat er structureel gebrek is aan fatsoenlijke coördinatie, evaluatie en bijsturing van het hele systeem”, zegt hij.

De Russische president Vladimir Poetin heeft erkend dat armoede een sleutelprobleem is. “Veel mensen leven onder de minimale levensstandaard en er zijn veel arme mensen”, zei hij tijdens een videoconferentie over zijn nationale projecten eerder deze maand. “De beste manier om het armoedeprobleem op te lossen is te zorgen dat de Russische economie een hoge vlucht neemt.” (ADR/PD)