"Saoedisch rijverbod voor vrouwen voor einde van het jaar geschiedenis"

Met de beslissing lijkt de Saoedische regering de groeiende vrouwenrechtenbeweging te snel af te willen zijn. Die heeft van het rijverbod de speerpunt van haar campagne gemaakt. Saoedi-Arabië is het enige land ter wereld met een rijverbod voor vrouwen. De koninklijke familie heeft altijd geweigerd om het verbod op te heffen met de bewering dat er geen publieke steun was voor het idee.
De Saoedische samenleving is een van de meest patriarchale ter wereld. Vrouwen kunnen niet reizen, trouwen of huren zonder toestemming van een mannelijke voogd. Ze nemen zelden taxi’s omdat ze niet met een vreemde man mogen meerijden. Op die manier zijn vrouwen er vrijwel volledig afhankelijk van een mannelijk familielid om zich te kunnen verplaatsen.

Maar het verzet onder de Saoedische vrouwen tegen het verbod groeide het voorbije jaar snel. De prominente vrouwenrechtenactiviste Al-Ayouni organiseerde uit protest konvooien van vrouwelijke chauffeurs door de hoofdstad Ryad en diende een petitie in bij koning Abdullah. Veel van de activistes werden opgepakt, raakten hun job kwijt of werden verstoten door hun familie. “Maar als we daarmee het recht krijgen om te rijden, is het het allemaal waard”, zei Al-Ayouni in september 2007 nog in een interview.

Abdulaziz bin Salamah, de onderminister voor Informatie, zei tegen de Telegraph dat er nog steeds veel discussie is over het thema. “Vrouwen kunnen momenteel nog niet rijden omdat bepaalde delen van de maatschappij het er moeilijk mee hebben”, zei hij. “Mijn moeder zou het bijvoorbeeld niet goedkeuren als mijn zus met de auto zou rijden. Maar nu is er verandering op komst. Ik denk dat de meest rechtvaardige visie is dat je er wel tegen kunt zijn, maar dat je het recht niet hebt om het te verbieden.”

Ballonnetje

Critici zijn er niet van overtuigd dat de opheffing van het verbod er ook echt komt. Ze verdenken de Saoedische overheid ervan enkel een ballonnetje op te laten om de reacties van de conservatieven te testen. En zelfs als het verbod effectief wordt opgeheven, kan het nog jaren duren voor de vrouwen echt hun plaats achter het stuur kunnen opeisen. Er moeten eerst nog heel wat praktische hindernissen worden weggewerkt, zoals moeilijkheden om een rijbewijs of verzekering te krijgen.
Als de opheffing er uiteindelijk komt, zal dat zowel volgens voor- als tegenstanders grote gevolgen hebben voor de Saoedische maatschappij. “Vrouwen het recht geven om te rijden zal alleen zonde brengen,” stond vorig jaar nog te lezen in een brief aan de krant Al-Watan. “De zonde – vermenging van de seksen, verleiding en de besmeuring van de reputatie van vrome moslimvrouwen – doet de voordelen teniet.”

Maar ook de voorstanders zien er een beslissing met grote gevolgen in. Vrouwen zouden niet alleen veel onafhankelijker kunnen worden, maar waarnemers denken ook dat de opheffing de eerste stap zou kunnen inluiden in het doorbreken van veel andere streng-religieuze beperkingen voor vrouwen. Achter het stuur zou een vrouw bijvoorbeeld ook het traditionele abaya, het alles bedekkende kleed dat slechts een spleet voor de ogen vrijlaat, moeten uittrekken om een onbelemmerd zicht te krijgen.