Somalische regering in zwaar weer

De motie van wantrouwen volgde na een dramatische week, waarin één kabinetslid werd vermoord en een ander werd beschoten. Achtentachtig wetgevers van de interim-regering in Somalië steunden Gedi bij de motie van wantrouwen. De premier kreeg 126 stemmen tegen, iets minder dan de vereiste tweederde meerderheid van 139 die nodig was om de motie erdoor te krijgen.

De regering werd in 2004 geïnstalleerd in buurland Kenia, na meer dan twee jaar van onderhandelingen. Vorig jaar verhuisde de regering naar de stad Baidoa in het zuiden van Somalië. De regeringsfunctionarissen slaagden er echter niet in gezag uit te oefenen in de rest van het land, dat sinds de val van dictator Mohamed Siad Barre in 1991, verdeeld is in gebieden die beheerst worden door strijdende clans.

Vorige maand namen islamitische militanten de controle in de hoofdstad Mogadishu over van factieleiders die gesteund zouden worden door de Verenigde Staten. Ook in het zuiden breidden ze hun macht uit. Washington beweert dat de militanten, die zich groepeerden in de Unie van Islamitische Rechtbanken (UIC), sympathiseren met Al Qaeda. De UIC ontkent dat.

De motie van zaterdag is de tweede poging van parlementariërs om Gedi weg te krijgen. In 2004 moest de premier het veld ruimen omdat een motie werd aangenomen van parlementariërs die vonden dat zijn benoeming in strijd was met het nationale transitiecharter, een interim-grondwet. President Abdullahi Yusuf Ahmed benoemde Gedi later echter opnieuw.

Als de motie dit weekend was aangenomen, dan zou dat de val van de regering hebben betekend. De regering is al sterk verzwakt als gevolg van het massale vertrek van ministers eind vorige week.

De kabinetsleden zouden tegen de komst van Ethiopische troepen in Baidoa zijn geweest. De regering wilde die troepen inzetten om steun te bieden, omdat ze de islamitische milities al tot op enkele kilometers van de stad zag naderen. De parlementariërs vinden bovendien dat de regering van Gedi incompetent is en een obstakel vormt voor de onderhandelingen tussen de regering en de UIC. Die onderhandelingen kwamen tot stilstand nadat Ethiopische troepen Somalië binnentrokken. De militanten dreigden daarop met een ‘jihad’, een heilige oorlog, tegen het buurland. Veel Somaliërs voelen een diepe antipathie tegen Ethiopië, een land waarmee Somalië de afgelopen decennia verschillende malen in conflict kwam.

Hoewel het de bedoeling is dat de gesprekken dinsdag weer hervat worden in de Sudanese hoofdstad Khartoem, hebben de islamisten gezegd dat ze alleen komen als de Ethiopische troepen zich terugtrekken uit Somalië. De onderhandelingen, die in juni begonnen, vinden plaats onder leiding van de Arabische Liga.

De kwestie wordt nog gecompliceerder door de houding van een ander buurland, Eritrea. Dat land zou wapens leveren aan de UIC, ondanks het feit dat er sinds 1992 een wapenembargo tegen Somalië bestaat. Vorige week landden volgens een lokale journalist twee vrachtvliegtuigen uit Eritrea in Mogadishu. De lading van de vliegtuigen zou bestaan uit wapens.

Het wapenincident voedt de angst dat de spanningen tussen Eritrea en Ethiopië uitgespeeld worden in Somalië. Ethiopië en Eritrea vochten tussen 1998 en 2000 een bloedige grensoorlog uit. Een eerdere oorlog had in 1993 geleid tot de afscheiding van Eritrea van Ethiopië. Dit weekend verschenen ook berichten in de media dat Gedi Iran, Libië en Egypte ervan beschuldigt steun te verlenen aan de militanten. (JS)