'Subcomandante Marcos' daagt rechter Garzón uit

Wat hebben Garzón, de rechter die internationale bekendheid kreeg toen hij
in 1998 aanging achter de Chileense ex-dictator Augusto Pinochet
(1973-1990), en Marcos, de Mexicaanse Zapatistenleider die in 2001 met pijp
en bivakmuts in de internationale schijnwerpers trad, met elkaar gemeen? Zo
goed als niets, tot Garzón en vervolgens Marcos zich gingen bemoeien met de
Baskische zaak.

In een brief aan zijn Spaanse aanhangers betuigde Marcos zijn steun aan de
Baskische afscheidingsbeweging ETA en veegde hij de vloer aan met de Spaanse
regering. In oktober gaf hij rechter Garzón, die in augustus Herri Batasuna
buiten de wet stelde voor vijf jaar, een pak voor de broek: Ik weet dat
deze groteske clown … rechter Garzón … zich bezondigt aan
staatsterrorisme. Deze clown noemt de politieke strijd van het Baskische
Land illegaal. Nadat hij zichzelf belachelijk maakte met een schijnvertoning
om Pinochet te arresteren, heeft hij zijn ware fascistische roeping gevonden
door het Baskische volk het recht te ontzeggen te vechten voor een
rechtvaardige zaak.

Garzón antwoordde in een brief dat hij nog liever een clown voor de
democratie is dan zich te verschuilen achter een valse rebellie, geweld,
leugens, onwetendheid, een gebrek aan ethiek en scrupules en alle andere
karakteristieken die jij (Marcos) steeds duidelijker vertegenwoordigt.

Bij politiek links in Mexico en heel wat academici staat Marcos nog steeds
in hoog aanzien. Zijn intelligente en vaak grappige schrijfsels en zijn
strijd voor de gemarginaliseerde indianen in Chiapas leverden hem ook
internationaal heel wat sympathie op. Maar na zijn steunbetuiging aan Herri
Battasuna kreeg Marcos de volle laag, ook van zijn medestanders. Velen nemen
het hem kwalijk dat hij weigerde de ETA-terreur te veroordelen. In de brief
die gisteren gepubliceerd werd, verklaart Marcos dat hij bewust een ambigu
standpunt innam over de ETA met de bedoeling een debat los te weken over de
motieven van de terreurgroep. Hij voegde er echter aan toe dat het EZLN de
terreur veroordeelt, want geen enkele zaak rechtvaardigt dat de levens van
burgers worden opgeofferd.

In de brief, die gericht is aan de ETA, roept Marcos de Baskische
terreurorganisatie op om vanaf Kerstmis een wapenstilstand af te kondigen
voor 177 dagen om zo ruimte te maken voor onderhandelingen. Tegelijk nodigt
hij Garzón uit tot een debat van 3 tot 10 april op de Spaanse Canarische
Eilanden. Als ik verlies, kan Garzón me ontmaskeren, zegt de
Zapatistenleider, die nog steeds zijn bivakmuts draagt in het openbaar,
maar als ik win moet Garzón opkomen voor de inheemse zaak. Een panel van
zeven onafhankelijke experts zal beslissen over winst of verlies, stelt
Marcos voor. Drie van hen mogen benoemd worden door het EZLN en de rest door
Garzón. Je kan kiezen: ofwel stel je je kennis en talent in dienst van een
goede zaak, ofwel blijf je waar je bent en word je gestreeld door zij die
bovenaan staan dankzij het bloed en de pijn van zij die lager staan.

Met de brieven aan Garzón doorbrak Marcos meer dan een jaar van
stilzwijgen. Intussen zit de Zapatistische zaak in Mexico nog steeds in een
impasse. De Zapatisten verlieten de onderhandelingstafel nadat een
wetsontwerp over de rechten en cultuur van de inheemse bevolking werd
gewijzigd, tegen voorafgaande afspraken in. Het gewijzigde ontwerp werd door
het Congres goedgekeurd in april 2001 en sindsdien trekken de Zapatisten
zich in stilzwijgen terug in de jungle van Chiapas.