Verbod op terminator-technologie blijft behouden

Op de vergadering van vorige week stelde de Canadese regering voor het testen en de commercialisering van planten met terminator-eigenschappen toe te laten. Maar een reeks Afrikaanse landen, Oostenrijk, Zwitserland, Peru en de Filipijnen verzetten zich sterk tegen het Canadese voorstel. Daardoor bleef het moratorium op de ontwikkeling van planten met onvruchtbaar zaad overeind.

Het was een complete verrassing om dit van Canada te zien komen, zegt Jim Thomas van de ETC Group, een niet-gouvernementele organisatie uit Canada. Het Canadese voorstel kon gemakkelijk doorgaan voor een tekst van Monsanto, oordeelt Thomas. Monsanto is een gigant uit de agrobusiness die zich onder meer toelegt op genetisch gewijzigde gewassen. Monsanto bezit samen met de Amerikaanse regering de rechten op de terminator-technologie. De ETC Group bemachtigde ook Canadese documenten waaruit blijkt dat de Canadese onderhandelaars de opdracht hadden een consensus te verhinderen over andere opties.

De terminator-technologie werd in de tweede helft van de jaren 90 uitgevonden. Het verbod op de ontwikkeling van plantensoorten met een terminator-gen werd ingevoerd op de conferentie over de Conventie over Biologische Diversiteit van 1998. Een meerderheid van de deelnemers aan die bijeenkomst bleek bevreesd voor mogelijke nadelige effecten van de terminator-technologie op de soortenrijkdom in de landbouw en op de mogelijkheid van boeren om zelf zaaizaad te produceren. Ook het gevaar dat de genen die planten steriel maken zich per ongeluk zouden verspreiden in de natuur, leek velen onaanvaardbaar. Het moratorium bindt niet alle landen. De VS zijn bijvoorbeeld niet toegetreden tot de Conventie over de Biologische Diversiteit.

De terminator-technologie maakt deel uit van een bredere verzameling van ingrepen die de verspreiding van bepaalde genetische kenmerken van planten proberen te beperken. Verscheidene andere ‘genetic use restriction technologies’ (GURTs) worden nu ontwikkeld.

Er is geen wetenschappelijke reden waarom GURTs verboden moeten worden voordat we ze in veldonderzoek hebben kunnen evalueren, zegt Stephen Yarrow, nationaal directeur van het Plant Biosafety Office van het Canadese Voedselagentschap. De Canadese regering vindt dat de tegenstanders haar standpunt in een verkeerd daglicht plaatsen. De Canadese regering steunt de boeren die zelf zaaizaad willen aanmaken, verduidelijkt Yarrow. De GURTs vormen een aparte klasse van nieuwe technologieën die een aantal potentiële voordelen bieden. Maar Canada probeert deze technologie niet op te dringen.

Andere voorstanders van de sterilisatie-technieken stellen dat ze de teelt van genetisch gewijzigde gewassen waaruit geneesmiddelen worden gewonnen, veiliger kunnen maken. Net als andere transgene teelten kunnen ook plantaardige geneesmiddelenfabriekjes zich wild verspreiden en gevaarlijke genen doorgeven naar andere plantensoorten. Bij planten met een terminator-gen is dat gevaar kleiner. Bij correcte toepassing kunnen GURTs de samenleving grote diensten bewijzen, zegt Manjit Misra, de directeur van het Seed Science Centre van de Iowa State University in de VS.

Misra voegt eraan toe dat de GURTs ook erg belangrijk zijn voor de bescherming van intellectueel eigendom. Omdat het herzaaien van genetisch gewijzigde gewassoorten onmogelijk is, krijgen biotechbedrijven een betere return op hun onderzoeks- en ontwikkelingskosten. Volgens Misra zullen veel nieuwe en veelbelovende gewassoorten niet tot stand komen als de producenten niet over die zekerheid kunnen beschikken.

De Canadese Boerenvakbond (NFU) reageerde boos op het nieuws dat de Canadese regering een poging had ondernomen het moratorium op de terminator-technologie te doen verdwijnen. In een brief aan de Canadese premier noemt de vakbond de nieuwe techniek de meest controversiële en immorele toepassing van genetic engineering in de landbouw. De NFU vindt dat Canada het moratorium moet blijven steunen.

Volgens Thomas van de ETC Group is de meerderheid voor het verbod erg broos. Het moratorium zal volgens hem bij volgende vergaderingen over de Conventie over de Biodiversiteit verder in vraag worden gesteld. Thomas gelooft niet dat de technologie voor altijd zal kunnen worden tegengehouden. (PD)