Verkiezingsuitslag betekent breuk met verleden

Er bestaat geen alternatief voor het pad naar Europa, verklaarde de 46-jarige Tadic (46) vanochtend. De eerste officieuze resultaten tonen dat Tadic uitkomt op 53,7 procent van de stemmen. Dit resultaat toont dat de democratische krachten in dit land een historische beslissing hebben genomen, verklaarde de winnaar. Tadic, de eerste niet-communistische president van Servië sinds de Tweede Wereldoorlog, verslaat Tomislav Nikolic van de Servische Radicale Partij (SRS), die 45 procent van de stemmen haalt. Iets minder dan de helft van de 6,5 miljoen Servische kiezers kwam opdagen voor de stembusslag.

De Radicalen waren de belangrijkste bondgenoot van de voormalige Servische leider Slobodan Milosevic en zijn Socialisten. Zowel Milosevic als SRS-leider Vojislav Seselj staan momenteel terecht voor oorlogsmisdaden in het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. De Europese Unie liet vorige week nog duidelijk verstaan dat Servië opnieuw een internationale paria zou worden moest de SRS-kandidaat het halen.

In Servië herleeft nu de hoop dat het land op termijn kan toetreden tot de Europese Unie. Tadic’ overwinning is de grootste stap richting Europa tot dusver, zegt analist Vladimir Goati aan IPS. Deze politicus belooft stabiliteit voor Servië en dat betekent ook stabiliteit in de regio.
De buurlanden Kroatië, Roemenië en Bulgarije treden naar verwachting toe in 2007 en Macedonië zit in de wachtkamer van de EU. Hongarije en de voormalige Joegoslavische republiek traden in mei al toe tot de Unie.

Nikolic beloofde in zijn campagne om de ultranationalistische droom voor een Groot-Servië waar te maken – der herovering dus van het nu onafhankelijke Kroatië en Bosnië. De Radicalen omschrijven de hervormingen die sinds de val van Milosevic werden doorgevoerd als slavernij voor het Westen.

In de Europese Unie werd Tadic’ overwinning enthousiast onthaald. Javier Solana, De hoge vertegenwoordiger van het Buitenlands Beleid van de Europese Unie, vindt dat het Servische volk duidelijk zijn wens voor een Europese toekomst heeft kenbaar gemaakt. Solana voegde eraan toe dat de Servische autoriteiten nu snel hun internationale verplichtingen moeten nakomen, een verwijzing naar de leiders van de Bosnische Serviërs Radovan Karadzic en Ratko Mladic. Zij worden beschuldigd van de moord op meer dan 7000 moslims in Srebrenica in 1995 maar verkeren nog steeds op vrije voeten. Net als vier Servische politie- en legergeneraals die gezocht worden voor misdaden tegen etnische Albanezen in Kosovo. Tadic gaf maandag al te kennen dat er wat hem betreft geen dilemma bestaat rond Den Haag. Ik heb het al duizend keer gezegd: we moeten samenwerken met het tribunaal.

Ook in buurland Kroatië wordt opgelucht gereageerd. Dit is het bewijs dat de democratie een kans heeft in Servië, zegt parlementsvoorzitter Vladimir Seks. Oppositieleider Ivica Racan stelt dat de overwinning van Tadic cruciaal was voor de stabiliteit in de regio en voor de buurlanden van Servië. We hebben nu de garantie dat er geen oorlogsambities bestaan ten opzicht van ons land, zei Racan.

Slobodan Antonic gelooft dat het de angst van de Radicalen en een nieuw tijdperk van isolement was, die Tadic aan de overwinning geholpen heeft. De gewone mensen hebben ingezien dat hervormingen de enige optie zijn, hoe pijnlijk die ook mogen worden. Het economische herstel laat al op zich wachten sinds de hervormingsgezinde premier Zoran Djindjic vermoord werd in maart 2003. De nieuwe regering van Vojislav Kostunica vaart een meer behoudsgezinde koers. Het is een coalitie van vier partijen waartoe de Democratische Partij van Tadic niet behoort.

Tadic denkt dat een cohabitatie met de regering goed kan lukken, maar veel waarnemers rekenen op vervroegde parlementsverkiezingen in de herfst. Er is nu een kans voor alle democratische partijen om zich te verenigen en de Radicalen, die duidelijk aan de verliezende hand zijn, te verpletteren, meent analist Antonic.

Zondagnacht droeg Tadic zijn overwinning op aan zijn vermoorde partijgenoot Zoran Djindjic. Deze overwinning is voor jou Zoran, en voor je leven, zei hij tijdens een toespraak voor zijn aanhangers in Belgrado, terwijl het publiek de naam van de architect van de val van Milosevic scandeerde.