VN-toezicht op Iraakse verkiezingen blijft onzeker

De VN worden verondersteld de verkiezingen in Irak mee voor te bereiden en ervoor te zorgen dat ze vrij en eerlijk verlopen. Maar na de bomaanslag op het VN-hoofdkwartier in Bagdad waarbij in augustus 2003 20 VN-medewerkers om het leven kwamen, heeft de organisatie al haar internationale personeel uit Irak weggehaald. Ze werken nu vanuit kantoren in Jordanië en Koeweit.

In het maandag verspreide rapport stelt Kofi Annan dat de veiligheid van de VN-medewerkers de belangrijkste leidraad blijft voor al onze activiteiten in Irak. Volgens Annan is het VN-secretariaat na een evaluatie van de risico’s die VN-personeel in Irak zou lopen, tot de conclusie gekomen dat de VN in de nabije toekomst een uitgesproken doelwit blijven vormen.

Annan drong maandag nog eens aan op de oprichting van een speciale veiligheidsmacht die hulpverleners en andere medewerkers van de VN zou toelaten min of meer veilig aan de slag te gaan in Irak. Die eenheid werd ook al genoemd in de laatste resolutie die de VN-Veiligheidsraad in juli aan Irak wijdde. Maar tot dusver heeft nog geen enkele lidstaat troepen toegezegd. De VN voeren onder meer onderhandelingen met Pakistan, Nepal, Oekraïne en Georgië, maar zelfs de landen die normaal gretig blauwhelmen leveren, tonen zich terughoudend. Door de talrijke ontvoeringen van buitenlanders in Irak en de dreigementen aan het adres van landen die bijkomende troepen naar Irak zouden sturen, zit de schrik er in alle hoofdsteden diep in. Ook een voorstel van Saudi-Arabië op een islamitische veiligheidsmacht op de been te brengen, heeft nog geen respons opgeleverd.

Volgens een VN-medewerker die niet genoemd wil worden, zal de geloofwaardigheid van de Iraakse verkiezingen ver te zoeken zijn als de VN niet toekijken op het proces. Verkiezingen zonder VN-waarnemers zullen moeilijk te verkopen zijn.

Intussen zijn de VN wel al begonnen met de eerste voorbereidselen voor de verkiezingen. Een VN-team houdt consultaties om te bepalen hoe het verkiezingssysteem en de verkiezingscommissie er zouden moeten uitzien, hoe de registratie van de kiezers moet verlopen en aan welke voorwaarden de stemgerechtigden moeten voldoen. In september zou met de eigenlijke registratie van de kiezers worden begonnen.

Net als de humanitaire hulp en de heropbouwactiviteiten van de VN wordt dat werk gecoördineerd vanuit de Jordaanse hoofdstad Amman - waar de VN-missie voor Irak (UNAMI) haar tenten heeft opgeslagen. Iraakse VN-medewerkers voeren het terreinwerk uit. Er is een speciale website opgezet om de communicatie tussen Jordanië, Koeweit - een tweede uitvalsbasis voor humanitaire acties - en Irak te vergemakkelijken.

De VN hebben de beschikking over 600 miljoen dollar voor de heropbouw in Irak – geld dat werd toegezegd op een donorconferentie in Madrid vorig jaar in oktober. Vanuit Amman is al 350 miljoen dollar vastgelegd voor 27 verschillende ontwikkelingsprojecten. De eerste zes maanden van dit jaar werd ongeveer 100 miljoen dollar daarvan uitgegeven. Ongeveer 1000 Iraakse medewerkers kijken toe op de besteding van dat geld. (PD)