Vrijlating gevangenen blijft struikelblok op weg naar vrede

Hisham Abdel Razeq werd 30 jaar geleden opgepakt in het Israëlische stadje Rishon Letzion omdat hij explosieven bij zich had. Hij kwam 21 jaar, in 1994, weer vrij en is nu de Palestijnse minister voor Gevangenenzaken. Razeq is naar eigen zeggen voorstander van een politieke oplossing voor het conflict in het Midden-Oosten, maar denkt niet dat het routeplan voor vrede kans op slagen heeft zonder de vrijlating van de 6.500 Palestijnse gevangenen.

We kunnen geen vrede sluiten en tegelijk onze soldaten in de steek laten, zegt Razeq, Hun vrijlating is van doorslaggevend belang voor de Palestijnse publieke opinie over het vredesproces. Het volk beschouwt de gevangenen als helden.

De Israëlische Rachel Tuito denkt er ander over. Toen haar echtgenoot Yosef door een Palestijn werd neergeschoten, bleef ze alleen over als moeder van vijf kinderen. De moordenaar van mijn man moet de wet ondergaan, zonder toegevingen, vindt Tuito.

De gevangenenkwestie ligt erg gevoelig. Voor de Palestijnen gaat het om politieke gevangenen, vrijheidsstrijders die een zware prijs hebben betaald voor hun engagement. De Israëli’s willen de gevangenen met bloed aan hun handen onder geen beding aan de rechtsgang ontrekken.

Razeq accepteert de term bloed aan de handen niet. Voor hem zijn de gevangenen krijgsgevangenen uit een oorlog. Er zijn veel meer Palestijnen omgekomen dan Israëli’s. De Israëli’s maken een onderscheid tussen hun bloed en het onze. Voor Razeq moeten minstens de 450 gevangenen van voor de Oslo-akkoorden vrijkomen. De minister eist verder de vrijlating van vierduizend anderen, waaronder vrouwen, kinderen en mensen die administratief werden aangehouden voor ondervraging door de Israëlische inlichtingendienst Shin Bet.

De Israëlische regering legde zondag strenge criteria vast voor de vrijlating van Palestijnse gevangenen. Leden van Hamas en de islamitische Jihad komen niet in aanmerking, wie betrokken was bij aanslagen op Israëli’s of een potentieel veiligheidsrisico vormt evenmin. In totaal zullen 350 gevangenen vrijkomen, in kleine groepjes en afhankelijk van de mate waarin de Palestijnen zich houden aan de veiligheidsbeloften, verklaarde Sharon na afloop van de kabinetsraad.

De stemming zondag stuitte op hevige weerstand uit rechts-conservatieve hoek. Pas in een tweede stemronde kon een meerderheid van dertien tegen negen worden bereikt. Minister Uzi Landau van de Likud-partij wil liefst geen enkele gevangene laten gaan: Vrijlatingen staan niet in het routeplan. Wat krijgen we ervoor in de plaats ?.

Sharon hoopt met de vrijlatingene positie van zijn Palestijnse tegenpool Mahmoud Abbas te versterken. Het geringe aantal ligt echter onder de Palestijnse verwachtingen en zou wel eens het tegengestelde effect kunnen hebben. Abbas heeft herhaaldelijk aangedrongen op een grootschalige vrijlating om het vredesproces overeind te houden. Zowel Hamas als Jihad hebben al laten verstaan dat ze de wapens weer zullen opnemen wanneer hun leden niet vrijkomen.

Peter Hirschberg

xml=3

Ref=mm ip