Que é isso, mano? Drie mogelijke scenario's voor Brazilië

In afwachting van het proces tegen Dilma Rousseff probeert fotograaf Willemjan Vandenplas aan de hand van de slogans die hij op sociale media tegenkomt drie mogelijke scenario’s te schetsen voor de komende weken in Brazilië.

Na twee jaar regeringsonderhandelingen in Libanon, eindelijk een Libanese President in … Brazilië.

Er is op dit moment een interim-regering aan de macht, geleid door Michel Temer, een Maroniet, wiens familie uit de Libanese Bekaa Vallei komt. Hij is de jongste telg uit een groot gezin, geboren net na de migratie van de Temers naar Brazilië. Zoals zoveel Syrio-Libanezen kon hij snel opklimmen omdat deze gemeenschap relatief succesvol was in São Paulo en hierdoor de tweede generatie al universitair kon scholen.

Het Midden-Oosten is dus nooit ver in Brazilië.

Het Midden-Oosten is dus nooit ver weg in Brazilië. Zo bevestigde de Braziliaanse geheime dienst begin april dat er tijdens de olympische spelen een dreiging uit ging van de Islamitische Staat. Er werd een bedreiging geuit door een bekende Jihadist Maxime Hauchard, één van de beulen van IS. Het land reageerde op het eerste zicht ludiek, maar je moest maar op de artikels doorklikken om te begrijpen dat er al werd geschreven over noodplannen voor de bevolking in het geval van een aanslag.

Er is dus angst voor de Olympische Spelen gezien het mondiale angstklimaat. Dit is het minst mogelijke van de drie scenario’s, maar moet toch rekening mee gehouden worden.

#Retrocesso of achteruitgang

De partij van interim-president Temer die nu aan de macht is, stamt uit de periode van het bipartidisme tijdens de militaire dictatuur (1964-1985), toen interim-president Temer zijn carrière begon. 

Brazilië leefde onder de PT met de hoop dat het ooit allemaal zou beter gaan.

Brazilië leefde onder de PT met de hoop dat het ooit allemaal beter zou gaan en dat er een einde zou komen aan het lijden van het land en haar inwoners. Maar door de internationale lage prijzen voor grondstoffen en de daling van de rente in de nationale bank in de VS werd die droom doorprikt.

Dilma was de kop van jut, maar zij stond voor vooruitgang. Het aan de macht komen van de oude elite zien veel Brazilianen als een achteruitgang omdat er geen rekening wordt gehouden met minderheden en kansengroepen in de regering. Nochtans benoemde de interim-president een vrouw tot kabinetschef.

Dit is alvast een punt waarop gemobiliseerd zal worden door de aanhangers van Dilma en dus een mogelijk scenario voor protest van gematigd links.

#NãoVaiTerGolpe of er komt geen staatsgreep

Ook in het parlement en senaat zit een groep oude guerrillastrijders. Presidente Dilma zelf zat in de MR-8, een kleine stedelijke guerillabeweging die einde jaren 1960 tegen de Braziliaanse dictatuur vocht. Ze zijn wereldwijd bekend omwille van hun kidnapping van de ambassadeur van de VS. Hieruit kwamen meerdere bekende socialistische en ecologische boegbeelden.

Carlos Marighella, een lid van de communistische partij die in opstand kwam tegen de militaire dictatuur.

De oude secretaris van de stad São Paulo, Eduardo Suplicy, die in februari in Louvain-La-Neuve was om zijn eredoctoraat te ontvangen, riep enkele weken later iedereen op om naar de hiphopgroep Racionais MC’s zou luisteren, omdat zij zingen over Carlos Marighella. Dat is de bekendste Braziliaanse guerillastrijder van de ALN, die werd vermoord na de Kidnapping van de ambassadeur van de VS. 

Mano Brown, de leider van de groep, zingt over hem als zijnde de historische ‘redder van het vaderland’. Het doet denken aan de Tropicalia, waar een muziekbeweging werd gevormd tegen de militaire dictatuur in Brazilië. Op 23 Mei was er nog een rel tussen Mano Brown en Michel Temer. Racionais MC’s kreeg namelijk het verbod een concert te geven en een video op tv uit te zenden. Zijn dit de eerste tekenen van repressie? Toch zijn Racionais MC niet zo onschuldig, in hun muziekvideo’s zwaaien ze met zowel kleine handwapens als het eerder zwaarder wapentuig.

Deze nieuwe culturele Tropicaliabeweging krijgt opnieuw vorm, maar deze keer minder spontaan, omdat het natuurlijk muziek is die al jaar en dag bestaat.

Koekje van eigen deeg

Fernando Collor de Mello, opgestapt omwille van de druk die op hem gelegd was

Het is wel duidelijk dat er langs alle kanten onzekerheid is over de toekomst van Brazilië. Iedereen houdt zijn hart vast omdat ze niet weten of ze aan de verkeerde kant staan van de geschiedenis of niet omdat Brazilië de komende weken fundamenteel kan breken met het verleden ofwel het beleid van het laatste decennium een nieuwe relance geven.

Dat is nog steeds mogelijk omdat begin jaren 1990 nog een afzettingsprocedure werd opgestart tegen Fernando Collor de Mello. Die verloor toen de strijd omdat hij voor het finale verdict van het Hooggerechtshof (SPTF) opstapte door de druk die op hem werd gelegd. Kan je hier daardoor spreken van “een koekje van eigen deeg”? Hij stemde in de senaat in ieder geval voor de afzetting van Dilma …

Willemjan Vandenplas is fotograaf, bekijk zijn werk op: www.willemjanvandenplasphotography.com