Na de Amazone gaan monoculturen Afrika veroveren

China, Brazilië, Japan, India, Europa, iedereen heeft goedkope grondstoffen nodig. De VS waren de eerste met monoculturen aan maïs en soja, voornamelijk voor de export naar Europa en China.
De vraag nam toe, het areaal groeide. Brazilië was het volgende land dat werd veroverd door multinationals met monoculturen, vertelt Luc Vankrunkelsven. Nu is het de beurt aan Afrika: nog minder handelsbelemmeringen en nog minder milieumaatregelen.

Groene long

Landbouwpublicist Vankrunkelsven is oprichter van Wervel en heeft tal van publicaties op zijn naam over de negatieve consequenties van de Braziliaanse exportproductie van gewassen als soja.
De afgelopen 15 jaar is de oppervlakte aan landbouwgrond in Brazilië met 30% toegenomen ten koste van het Amazonewoud, de grootste groene long ter wereld, en van de Cerrado, zoals de savanne in Brazilië wordt genoemd.
Met name soja, suiker en eucalyptus worden in monoculturen van duizenden hectares verbouwd. De soja is slechts gedeeltelijk bestemd voor humane consumptie, het overgrote deel is voor veevoer en biodiesel. Voor export of voor de eigen vleesproductie. Suikerriet is voor het grootste deel bestemd voor de brandstof ethanol; eucalyptus dient voornamelijk als grondstof voor papier en binnenkort ook ethanol.

De strenger wordende milieuwetgeving is de belangrijkste reden de bakens te verzetten, weet Vankrunkelsven. Al in 2000 zei Blairo Maggi ronduit uit te zullen wijken naar Afrika, mocht de milieubeweging het hem in eigen land te moeilijk maken.
Maggi is voormalig gouverneur van de Braziliaanse staat Matto Grosso en eigenaar van de André Maggi Group, ’s werelds grootste sojaproducent. Momenteel zijn bijvoorbeeld Chinese en Braziliaanse bedrijven in zeker tien Afrikaanse landen actief, weet Vankrunkelsven.

 

Mozambikaanse triangel

 

Hoe schrijnend de situatie momenteel is, toont Vankrunkelsven in zijn laatste boek Voeding Verknipt aan met Mozambique als voorbeeld. ‘Dit land ging al 96 deals aan, wat neerkomt op ongeveer 5% van het areaal’, schrijft hij in hoofdstuk 33.

Hier is een triangel ontstaan tussen Japan, Brazilië en Mozambique. Japan zou vooral grootse infrastructurele werken op touw zetten waaronder havens, om de soja zo vlug mogelijk naar Azië en Europa te verschepen. Brazilië zorgt voor de overdracht van de landbouwkennis: “Hoe zaai ik de ‘nutteloze’ savanne’ vol met de monocultuur soja?”
Mozambique levert de regelgeving onder het mom van ‘ontwikkeling’. Volgens Vankrunkelsven wordt hier een koloniale strategie gevolgd.
Opnieuw, uit het boek Voeding Verknipt een citaat over de toegepaste strategie die Koning Leopold II eind negentiende eeuw en nadien de Belgische staat in Congo toepaste:

“De chefs op je hand krijgen en zo je koloniale belang doordrukken. De plaatselijke chefs zijn niet democratisch verkozen en hun wil is wet. Zo wordt heel wat grond toegezegd tegen de wil van de eigen bevolking in. De macht van de chef is onaantastbaar. Hetzelfde geldt voor de president. Hij hoeft niet veel democratische controle te vrezen om in de triangel volop mee te gaan. De Mozambikanen moeten volgen.”