Ombetja Yehinga en de kracht van spreken zonder woorden in Namibië

De ngo OYO bestaat sinds 2003 en heeft verschillende artistieke projecten, waaronder een succesvolle dansgroep, waarmee ze een betere maatschappij proberen te creëren. Oorspronkelijk trachtten ze vooral hiv en aids onder de aandacht te brengen, maar nu adresseren ze uiteenlopende problemen die in het leven van Namibische jongeren kunnen spelen. De dansgroep trekt van school tot school om op te treden.

Ik leerde de organisatie kennen op de school waar ik lesgaf, maar was zo enthousiast dat ik ook een optreden in Windhoek bijwoonde en sprak met Philippe Talavara, choreograaf en mede-oprichter.

Een Babylonische spraakverwarring

De naam van OYO maakt meteen al duidelijk dat communiceren in het talenkluwen van Namibië niet gemakkelijk is. Otjiherero is maar één van de vele talen in Namibië en slechts een deel van de bevolking weet dus waar Ombetja Yehinga op slaat. De dansgroep van OYO probeert dat communicatieprobleem te omzeilen door te spreken met het lichaam.

De grote kracht van de dansgroep bestaat er dus in dat ze hun lichaam als medium gebruiken. Daarmee spreken ze mensen aan op een simpele maar krachtige manier en omzeilen ze de barrière die taal kan vormen. Dans en muziek zijn bovendien heel belangrijk in de Namibische cultuur.

In Namibië is communiceren over maatschappelijke problemen niet vanzelfsprekend, en zeker niet in arme geïsoleerde gemeenschappen. OYO reist doorheen het hele land en kan dus mensen bereiken die normaal niet zo gemakkelijk bereikbaar zijn. De organisatie doet bovendien ook optredens buiten scholen en zelfs in gevangenissen.

Hippe zonnebrillen, zware problematiek

Iedere dans heeft als centraal onderwerp een probleem dat speelt in de Namibische maatschappij, en dan vooral onder jongeren. Het thema van dit jaar is bijvoorbeeld gender gebaseerd geweld.

De belangrijkste doelgroep van OYO is de jeugd. De dansoptredens zijn dan ook heel modern, met hippe kledij en gsm’s op het podium. Om het publiek zo effectief mogelijk aan te spreken, worden ook andere media ingeschakeld, zoals film en creatief schrijven. De bedoeling is dat de projecten jongeren en kinderen meeslepen en dat lijkt ook te lukken.

Bijna alle kinderen die ik zover gesproken heb, kennen de organisatie en hebben OYO al één of meerdere keren zien optreden. Ze zijn meestal ook enthousiast over de bezoeken aan hun school. Sinds januari dit jaar, deed de groep al meer dan 170 optredens.

Lachen met partnergeweld

Ook het optreden dat ik bijwoonde in Windhoek was indrukwekkend. Er werden drie stukken gebracht, waarbij spektakel, humor en drama op een sublieme manier werden gecombineerd. Partnergeweld en de gevolgen daarvan werd op krachtige wijze verbeeld, zonder de voorstelling al te zwaar te maken.

Al dansend ga je vooruit

De choreograaf getuigde dat, hoewel de organisatie nog niet zolang bestaat, er zeker al succes is geboekt. OYO bereikt een groot publiek en komt regelmatig terug naar dezelfde scholen. Sommige dansers hebben zelf een moeilijk verleden en kregen via OYO de kans om als schoolverlater toch een rolmodel te worden.

Wel meer mensen zijn er van overtuigd dat OYO goed werk levert. De organisatie wordt ondersteund door UNICEF, wordt op de meeste plaatsen in Namibië met open armen ontvangen en begint ook internationale erkenning te krijgen. Maar de choreograaf hoopt vooral dat in de toekomst, de problemen die OYO adresseert, niet meer dezelfde hoeven te zijn.