Boekvoorstelling: Kan Congo de wereld redden?

Op 5 juni stellen we het nieuwe boek van MO*journalist John Vandaele voor in Herberg Macharius in Gent: Kan Congo de wereld redden?… waarom diepgaande samenwerking tussen Europa en Afrika voor beiden wenselijk is.

Vanuit de ruimte bekeken heeft de blauwe planeet rond de evenaar een aantal groene vlekken. Dat zijn de regenwouden. Ze vervullen een bijzondere rol. Het grootste daarvan is de Amazone, maar omdat het al ernstig verstoord is, is het Afrikaanse regenwoud intussen de eerste long van de wereld: het neemt het meest CO2 op uit de atmosfeer en draagt zo meer bij tot klimaatstabilisering. Daarnaast is het ook de tweede grootste waterpomp en koelsysteem op aarde, en een juweel van biologische diversiteit.

Tegelijk is het woud van het Congobekken de grootste bron energie, voedsel (landbouwgrond), materiaal, medicijnen, … van de snel groeiende bevolking, die vooral in de DRC waar meer dan 60 procent van het woud zich bevindt, ook tot de armste van de wereld behoort.

John Vandaele trok voor MO* meermaals naar Congo om te onderzoeken wat het woud doet voor de mensheid, wat het betekent voor de Congolezen, hoe het er nu aan toe is, en waarom het bij gelijkblijvend beleid tegen het einde van deze eeuw goeddeels zal verdwenen zijn. Met grote effecten op het mondiale en Afrikaanse klimaat.

Het lijkt een ver-van-ons-bed-show maar dat is het niet. Het overeind houden van dat woud is goed klimaatbeleid en migratiebeleid vanuit Europa bekeken. Maar het maakt geen kans als de bescherming van het woud niet gepaard gaat met ontwikkeling – meer welvaart, banen en kansen voor de lokale bevolking.

Dat blijkt uit alle initiatieven die genomen worden om het woud te beschermen. Of het nu gaat om de twee Belgische herbebossingsprojecten – van Faja Lobi van Gentenaar Jurgen Heytens en van de Colruyt Group – of andere grote projecten van de Wereldbank, of het CAFI.

De zogenaamde vrijwillige koolstofmarkt waarmee bedrijven of staten hun eigen emissies kunnen compenseren door het Congolese woud te beschermen of te herbebossen, stellen in Congo nog niet veel voor. Als ze beter georganiseerd worden, hebben ze mogelijks wel potentieel.

Al bij al doet de wereld veel te weinig om het woud overeind te houden. ‘Wij willen de wereld redden, als de wereld ons daarvoor betaalt’, zegt de minister van milieu Eve Bazaiba aan de auteur. John Vandaele berekent hoeveel de globale dienst van Congo aan de wereld waard zou kunnen zijn.

Hij trekt uit dit verhaal tevens het besluit dat diepgaande samenwerking tussen Afrika en Europa in beider belang is, niet alleen voor het overeind houden van het regenwoud, maar meer algemeen. In Congo ondervinden ze evenwel al de eerste tekenen van de repressie die de regering van president Trump ontketent tegen klimaatbeleid: Faja Lobi moest al honderden mensen ontslaan. In een wereld waar nationalisme en bewapening opgeld maken, pleit dit boek voor meer internationale samenwerking.

MO*journaliste Elien Spillebeen (o.v.) praat met Jurgen Heytens van Faja Lobi (vanuit Congo), Hans Verbeeck, professor aan de UGent en expert woud-ecosystemen en Congolees onderzoeker Joseph Monde, fotograaf Bart Lasuy en John Vandaele, auteur van het boek en journalist bij MO*.

Organisatie: Buren van de Abdij en Uitgeverij EPO.