Afrika in de kijker

De handel tussen China en Afrika zit al langer in de lift. In 2005 wisselden China and Afrika voor 39,8 miljard dollar aan goederen en diensten uit, bijna 40 procent meer dan het jaar voordien.
China heeft de kwalijke reputatie zich weinig zorgen te maken om “good governance” bij de keuze van zijn handelspartners. De voorwaarden die de Afrikaanse landen opgelegd krijgen in ruil voor Chinese steun dienen vooral het Chinese belang. Zo mogen de partnerlanden geen formele banden onderhouden met Taiwan en wordt van hen verwacht dat ze bij beslissingen binnen de Verenigde Naties de kaart van China trekken.
De Chinese overheid ontkent dat ze politieke voorwaarden stelt, en doet inspanningen om van deze reputatie af te geraken. Zo beloofde Peking voor de periode 2006-2009 tien miljard dollar ontwikkelingssteun. Ook aan deze steun zijn echter voorwaarden verbonden die er duidelijk op gericht zijn een Afrikaanse markt voor de Chinese economie te creëren.
“Afrika heeft een hoge prioriteit voor China op het vlak van olie, grondstoffen, handel en investeringen”, zegt Francis Kornegay van het Centrum voor Beleidsstudies in Johannesburg. “Olie staat bovenaan de agenda, en daardoor ook het bezoek aan Soedan.” China haalt een derde van de aardolie die het invoert uit Afrika. Naast Soedan horen ook Angola, Gabon, Nigeria en Tsjaad tot de Chinese leveranciers.

Hongerende burgers

China haalt zich wel veel kritiek op de hals door zaken te doen met Soedan. De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch drong er in een open brief op aan dat Hu zijn invloed zou aanwenden om Soedan te overtuigen een groter deel van zijn olie-inkomsten te gebruiken om zijn hongerende burgers bij te staan.
China moet volgens HRW ook druk zetten op het regime in Khartoem om een einde te maken aan het conflict in de westelijke provincie Darfoer. Bij acties van het Soedanese leger en Arabische milities tegen zwarte opstandelingen zijn daar de voorbije jaren honderdduizenden mensen omgekomen en twee miljoen inwoners op de vlucht gejaagd.

Africom

Ook de Verenigde Staten hebben steeds meer aandacht voor Afrika als leverancier van grondstoffen en als potentiële broeihaard voor terroristen. AFRICOM is een afzonderlijk commandocentrum voor militaire operaties in het zwarte continent dat vanaf 2008 in de Amerikaanse defensiebegroting wordt ingeschreven.
Twintig procent van de fossiele brandstoffen die de VS uit het buitenland importeren, komt uit West-Afrika. Dat aandeel bedroeg vijf jaar geleden nog vijftien procent en zal tegen 2015 nog stijgen tot vijfentwintig procent. Afrika is bijzonder rijk aan grondstoffen en de industrielanden krijgen de laatste tijd af te rekenen met China als concurrerende opkoper van de bodemrijkdommen.
De VS spenderen ook miljoenen dollars aan opleidingen en wapens in het kader van het Trans-Saharan Counterterrorism Initiative (RSCI). Het Congres zette voor de volgende zes jaar 500 miljard dollar opzij voor steun aan Algerije, Tsjaad, Mali, Mauritanië, Niger, Senegal, Nigeria en Marokko, omdat in die landen mogelijk cellen van al-Qaeda actief zijn.
De gulle hulp verzekert de VS ook van een stevige relatie met de huidige machthebbers in die landen. Al die activiteiten alsook de steun aan de Afrikaanse Unie komen met AFRICOM voortaan onder een hoed.

Afrikaanse Unie

Die Afrikaanse Unie kwam deze week in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba nog bijeen. De voorzitter van de Afrikaanse Commissie (het uitvoerend orgaan van de Afrikaanse Unie), Alpha Oumar Konaré, zei daar dat Afrika zijn verantwoordelijkheid moet opnemen, meer zelfbedruipend moet worden en een einde moet maken aan het “eeuwige vragen” om hulp.
“Een Afrika dat de verantwoordelijkheid voor zichzelf opneemt, kan vooruitgang boeken op vlak van ontwikkeling. We zijn een rijk continent meteen een enorm potentieel. We zouden moeten strijden voor zelfvoorziening zoals we hebben gestreden tegen de apartheid (in Zuid-Afrika) - met dezelfde geest van betrokkenheid en solidariteit. Dan zullen we onze ontwikkelingsdoelen bereiken”, zei Alpha Oumar Konaré.
Van zijn kant had afscheidnemend voorzitter van de Afrikaanse Unie en president van Congo-Brazzaville, Denis Sassou-Ngueso, het in zijn laatste speech over het belang van wetenschap voor Afrika. Hij wees erop dat 500 miljoen mensen in Afrika 18 of jonger zijn - meer dan de helft van de totale bevolking. “Dit betekent een belangrijke uitdaging voor de toekomst. We moeten beseffen dat wetenschap en technologie onze levens beheersen. Het is de sleutel tot de ontwikkeling van Afrika”, zei hij.