Discrimineert EU-reispas reizigers uit Covax-landen?

Het coronareiscertificaat van de Europese Unie, een verplichte pas voor reizen binnen de EU tijdens de pandemie, ligt onder vuur. Het zou lage-inkomenslanden uitsluiten die afhankelijk zijn van het Covax-programma voor vaccinaties. ‘Een vaccin dat voldoet aan WHO-normen moet als gelijkwaardig gezien worden en erkend worden door de groene pas.’

Het Digitaal Corona Certificaat (DCC) van de EU, ook wel de ‘groene pas’ genoemd, trad vorige week in werking met als doel reizen door de hele EU te vergemakkelijken. Het certificaat bevat informatie over vaccins en tests die voor COVID-19 zijn uitgevoerd. Het is beschikbaar voor passagiers die de door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) goedgekeurde vaccins AstraZeneca (Vaxzevria), Pfizer/BioNTech, Moderna of Johnson en Johnson hebben gehad.

Maar volgens de huidige regels worden mensen die Covishield-vaccin uitgesloten. Covishield is de Indiase versie van het AstraZeneca-vaccin en wordt geproduceerd door het Serum Institute of India. Het moet nog worden goedgekeurd door de EMA.

Media die een bron uit het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken citeren, stellen dat maar liefst negen van de 27 EU-lidstaten van plan zijn Covishield toe te staan als bewijs van immuniteit voor reizigers, ongeacht de pasbeperkingen.

Ongelijke toegang

Het Covishield-vaccin werd in februari goedgekeurd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor gebruik in noodgevallen. Via het Covax-programma wordt het vaccin nu uitgerold in lage-inkomenslanden en in India.

De Africa Centers for Disease Control and Prevention (Africa CDC) en de Afrikaanse Unie (AU) noemen de ontwikkelingen verontrustend. Het Covidshield-vaccin vormde de kern van de door de EU ondersteunde Covax-bijdragen aan de vaccinatieprogramma’s van de AU-lidstaten.

‘Hoewel mensen een bewijs van vaccinatie kunnen aantonen, loopt wie Covishield kreeg volgens deze regelgeving tegen beperkingen aan op vlak van volksgezondheid, maar ook bewegingsbeperking en testvereisten’, schrijven ze in een gezamenlijke verklaring. ‘Dat heeft aanzienlijke administratieve en financiële implicaties.’

Ze dringen er bij de Europese Commissie op aan om vaccins die zijn goedgekeurd voor Covax-landen te erkennen. Ze waarschuwden dat ongelijkheid in de toegang tot de ‘groene pas’ voor onbepaalde tijd zouden kunnen voortduren als het Serum Institute of India geen Covishield-autorisatie krijgt op de EU-markt.

Adar Poonawalla, CEO van het Serum Institute of India, stelde in een tweet dat hij de zaak ‘op het hoogste niveau’ had opgenomen en snel hoopte op te lossen, ‘zowel met toezichthouders als op diplomatiek niveau met landen’. Hij schreef: ‘Ik realiseer me dat veel Indiërs die Covishield hebben gebruikt, problemen hebben met reizen naar de EU.’

De Europese Commissie reageerde niet op verzoeken om commentaar.

Lees ook

Een pandemie bestrijd je niet met vaccinnationalisme

Vaccinsuperioriteit

Tanimola Akande, hoogleraar Volksgezondheid aan de Universiteit van Ilorin in Nigeria, zegt dat de ophef rond de groene pas de basis moet vormen voor heronderhandelingen van vaccinatiestandaarden met de WHO. ‘Daarin moet worden afgesproken dat zolang een vaccin voldoet aan de WHO-normen, het als gelijkwaardig gezien moet worden en erkend moet worden door de groene pas.’

‘Een vaccin dat voldoet aan WHO-normen moet als gelijkwaardig gezien worden en erkend worden door de groene pas.’

Akande ziet het uitsluiten van Covishield als ‘de start van een politiek van vaccinsuperioriteit buiten de WHO’, wat volgens hem ‘ongewenst is en indruist tegen de oproep tot niet-nationalisatie van vaccins’.

De WHO zei dat landen ‘geen eisen voor een bewijs van COVID-19-vaccinatie voor internationale reizen mogen invoeren als voorwaarde voor vertrek of binnenkomst’.

Kwaliteit Covishield staat niet ter discussie

‘Omdat de WHO steeds tegen vaccinatiepaspoorten is geweest, lijkt het erop dat de producenten van Covishield de noodzaak van een vergunning op de EU-markt niet hadden voorzien’, zegt Mwidimi Ndosi, hoofddocent Reumatologieverpleging aan de University of the West of England in Bristol.

‘Dit lijkt mij vooral een administratieve kwestie die snel moet worden opgelost. Ik zou me meer zorgen hebben gemaakt als het te maken had met de kwaliteit van de vaccins.’

Ndosi besluit: ‘Mensen die via het Covax-programma een vaccin hebben gekregen kunnen denken dat het een kwaliteitskwestie is. Ze voelen zich als tweederangs burgers behandeld. Dat is niet het geval.’ Hij benadrukt dat de kwaliteit van Covishield tot nu toe niet in twijfel is getrokken.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner SciDev.