Marokko kiest: is er een derde weg mogelijk?

Kan links uit de as opstaan en een echt alternatief bieden in Marokko ? Kan een partij, hoe “radicaal” ook, het systeem van binnenuit veranderen? Dat zijn vragen die veel Marokkanen zich de voorbije weken hebben gesteld. Want op 7 oktober zijn het opnieuw verkiezingen.

  • Vesna Middelkoop (CC BY 2.0) Een vrouw wandelt voorbij een muur bestemd voor verkiezingsaffiches (2009) Vesna Middelkoop (CC BY 2.0)
  • World Economic Forum / Faruk Pinjo (CC BY-NC-SA 2.0) Grote verrassingen worden er niet verwacht. Grote verrassingen worden er niet verwacht. De PJD van premier Benkirane zal hoe dan ook als overwinnaar uit de stembus komen, zeggen waarnemers. World Economic Forum / Faruk Pinjo (CC BY-NC-SA 2.0)
  • bron: Youtube Nabila Mounib is de eerste vrouw in Marokko die een grote politieke partij (Federatie van Democratisch Links [FGD], een alliantie van drie politieke partijen) leidt. bron: Youtube

Verkiezingen waren nooit populair in Marokko. ‘Waarom de moeite doen om je op een kieslijst in te schrijven en naar het stembureau te gaan als je op voorhand weet dat er toch niets zal veranderen? Het zijn toch allemaal zakkenvullers en opportunisten’. Dat is het gevoel dat bij een brede laag van de bevolking leeft. Dat verklaart meteen de grote campagne die de staat heeft opgezet om mensen te overtuigen om deel te nemen aan de verkiezingen.

Bij de vorige parlementsverkiezingen, in 2011, brachten slechts 45 procent van de kiesgerechtigden hun stem uit. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar bleek dat de grootste groep wegblijvers de jongeren waren. Terwijl de categorie tussen 18 en 25 jaar meer dan 18 procent van de kiesgerechtigden vormt, hebben slechts 7% onder hen zich ingeschreven op de kieslijsten.

Polarisatie

Meteen is één van de uitdagingen van deze verkiezingen het omhoogtrekken van het aantal mensen die hun stem uitbrengen. De strijd om die stem is nog nooit zo hard geweest. En de polarisatie ook niet. Met twee belangrijke protagonisten: de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (PJD) van premier Abdelilah Benkirane en de Partij Authenticiteit en Moderniteit (PAM).

Mensen werden opgetrommeld om tegen de regering en tegen de ‘islamisering van de Marokkaanse maatschappij’ te betogen.

De eerste is conservatief met een islamitische achtergrond. De tweede is liberaal en wordt als pro-koningskuis bestempeld. De PAM werd namelijk opgericht in 2008 door Ali Al-Himma, een getrouwe en vroegere klasgenoot van koning Mohamed VI.

De strijd tussen de twee partijen heeft een ideologisch karakter gekregen en bij momenten heeft dat geleid tot niet al te fraaie taferelen, zoals de betoging van 18 september, toen duizenden mensen uit achtergestelde wijken uit verschillende steden van het land opgetrommeld werden om in de stad Casablanca tegen de regering Benkirane en tegen ‘de islamisering van de Marokkaanse maatschappij’ te komen betogen.

Uit video’s die op sociale media circuleren, bleek achteraf dat mensen spandoeken ophielden en leuzen riepen die ze zelf niet begrepen.

World Economic Forum / Faruk Pinjo (CC BY-NC-SA 2.0)

Grote verrassingen worden er niet verwacht. De PJD van premier Benkirane zal hoe dan ook als overwinnaar uit de stembus komen, zeggen waarnemers.

Grote verrassingen worden er niet verwacht. De PJD van premier Benkirane zal hoe dan ook als overwinnaar uit de stembus komen, zeggen waarnemers. Nochtans is de regering, die in 2011 in het zog van de Arabische Lente en na het goedkeuren van een progressieve grondwet tot stand kwam, er niet in geslaagd om haar beloftes na te komen.

Van de strijd tegen corruptie is er niets in huis gekomen. De verhoging van de koopkracht van de allerarmsten is niet gerealiseerd. De werkloosheid is groter geworden, vooral bij jongeren. De twee belangrijkste maatregelen die de regering Benkirane genomen heeft, kunnen moeilijk een succes genoemd worden. De verhoging van de prijs van benzine heeft voornamelijk de zwaksten getroffen en de hervormingen in het pensioenstelstel zijn vooral nadelig voor de ambtenaren.

De derde weg

Ali Amar, onderzoeksjournalist en hoofdredacteur van het Franstalige online magazine Le Desk is niet mals voor de twee protagonisten. In één van zijn commentaren beschrijft hij de PJD als ultraconservatief en populistisch. Een partij met een religieuze achtergrond die alleen maar kon groeien omdat ze onder Hassan II gebruikt werd in de strijd tegen links.

Tegenover de PJD staat een handvol ‘gelamineerde en geprefabriceerde partijen’, schrijft hij nog. De PAM die de moderniteit claimt zal, volgens Ali Amar niet aan de structuur van de staatsinstellingen tornen. Zoals het geval was voor de PJD, zal de PAM de democratisering van het politieke systeem die de grondwet van 2011 voorschrijft niet proberen implementeren. Daarom hebben heel veel mensen het gevoel, schrijft Ali Omar, dat ze moeten kiezen tussen de pest en de cholera.

‘Veel mensen hebben het gevoel dat ze moeten kiezen tussen de pest en de cholera.’

Op deze stormachtige politieke scene verschijnt de Federatie van Democratisch Links (FGD), een alliantie van drie politieke partijen die in 2007 opgericht werd en die zich voorstelt als alternatief, als derde weg tussen de islamisten en de liberalen. De alliantie wordt geleid door Nabila Mounib, een academica die aan het hoofd staat van de linkse PSU.

Nabila Mounib is de eerste vrouw in Marokko die een grote politieke partij leidt. In 2011, in volle glorie van de Arabische Lente, heeft ze de 20-februari-beweging gesteund. De beweging hield toen protestacties op verschillende plaatsen in Marokko voor sociale rechtvaardigheid en voor een parlementaire monarchie. Ze liet zich ook horen naar aanleiding van de volksraadpleging rond de nieuwe grondwet. Ze heeft toen opgeroepen om niet voor de nieuwe grondwet te stemmen want die was niet ambitieus genoeg , vond ze.

bron: Youtube

Nabila Mounib is de eerste vrouw in Marokko die een grote politieke partij (Federatie van Democratisch Links [FGD], een alliantie van drie politieke partijen) leidt.

Streven naar de implementatie van een parlementaire monarchie blijft de ultieme doelstelling van Nabila Mounib en de alliantie die ze leidt. In haar tussenkomsten heeft ze vooral kritiek geuit op de liberale maatregelen van de regering Benkirane. Ze verdedigt openbare scholing en belooft een halte toe te roepen aan de privatisering van het onderwijs die volgens haar gelijke kansen in de weg staat. Een ander strijdthema voor de Federatie van Democratisch Links is het betere beheer van de middelen waarover Marokko beschikt.

Allemaal goed en wel, zeggen velen in Marokko. Maar is Nabila Mounib echt in staat om links een nieuwe leven in te blazen? Is haar alliantie in staat om het systeem van binnenuit te veranderen of te beïnvloeden? Kan de FGD de massa overtuigen? De meningen zijn verdeeld en de twijfel is groot. En toch, er zijn heel wat intellectuelen die vinden dat op Nabial Mounib stemmen de moeite waard is. Niet zozeer om de alliantie te helpen aan de macht te komen, maar om een echt alternatief te helpen creëren en een oppositie die die naam waard is te versterken.

De grote afwezige

Een ander pijnpunt van de verkiezingen van 7 oktober is de uitsluiting van de Marokkanen van de diaspora. Ze zijn met ongeveer vier miljoen die in het buitenland wonen. Ze vormen tien procent van het totale aantal mensen met een Marokkaanse nationaliteit.

In tegenstelling tot Turkije of Egypte, hebben de Marokkanen die in het buitenland wonen geen stemrecht.

Maar in tegenstelling tot buurland Algerije bijvoorbeeld of Turkije en Egypte, hebben de Marokkanen die in het buitenland wonen geen stemrecht. Nochtans is dat recht voorzien in de nieuwe grondwet. Maar het is tot nu toe dode letter gebleven, ondanks oproepen in binnen- en buitenland.

Dat thema werd naar aanleiding van deze verkiezingen opnieuw op tafel gelegd. Het antwoord kwam er van Mohamed Hassad. De minister van binnenlandse zaken haalde ‘logistieke moeilijkheden en diplomatieke beperkingen’ aan als argument om op dat vlak de status quo te behouden. Marokko, zei de minister, is in de onmogelijkheid om overal verkiezingen te organiseren en verwees hierbij naar de VS en Israël. ‘Hoe gaan we stembureaus plaatsen in de VS of in Israël waar 800.000 Marokkanen leven?’, vroeg hij. Dat het argument niet overtuigt, verandert niets aan de situatie. Voorlopig tenminste.

Zal Marokko er na 7 oktober anders uitzien? Uit commentaren op sociale media en als we de analyses van sommige commentatoren mogen geloven, zal er niets nieuws onder de zon zijn.

De conservatieve PJD die de huidige coalitie leidt, zal waarschijnlijk als overwinnaar uit deze verkiezingen komen. Maar het zal een verzwakte overwinnaar zijn, schrijft Ali Amar in een editoriaal in Le Desk. De PAM zal versterkt worden in haar statuut als belangrijkste oppositiepartij. De manoeuvreermarge van de volgende regering zal dus beperkt blijven want de belangrijke beslissingen zullen door de technocraten van de monarchie genomen worden, onder het bijsturende oog van het Internationaal Monetair Fonds, schrijft Ali Amar nog.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.