Dossier: 

Niet alleen mondiale elite heeft recht op veilige migratie

Woensdag werd in New York een stand van zaken opgemaakt van het werk aan mondiale verdragen over vluchtelingen en migratie. Staatssecretaris Francken liet de kans voorbijgaan om het standpunt van België in te brengen. Op onze vraag wat er in zijn voorbereiding stond, kregen we geen antwoord. De VN willen mensenrechten als centrale pijler van zo’n akkoord.

Een jaar geleden werd in New York de Verklaring voor Vluchtelingen en Migranten aangenomen en volgend jaar willen de VN internationale akkoorden afsluiten voor vluchtelingen en reguliere migratie. De Algemene Vergadering van de VN biedt een uitstekende kans om halverwege een stand van zaken op te maken.

CC Mustafa Khayat (CC BY-ND 2.0)

 

Secretaris-generaal Antonio Guterres schetste de mondiale uitdagingen op het vlak van migranten dinsdagochtend al voor de voltallige algemene Vergadering en hij herhaalde zijn woorden woensdag op een High Level Meeting over de New York Verklaring over Vluchtelingen en Migranten: ‘De tragedies op de Middellandse Zee, de Andaman Zee en elders zullen niet ophouden indien we nalaten meer mogelijkheden voor reguliere migratie te creëren. Dat levert voordelen voor zowel de migranten als de naties.’

Guterres voegde daar een persoonlijke noot aan toe: ‘Ik ben zelf een migrant, zoals de meesten onder u. Maar niemand verwachtte dat ik mijn leven zou riskeren in een lekke boot of op de laadbak van een vrachtwagen die door de woestijn rijdt om werk te vinden buiten mijn geboorteland. Veilige migratie mag niet beperkt worden tot de mondiale elite. Vluchtelingen, ontheemden en migranten vormen het probleem niet. Het probleem ligt in conflicten, vervolging en uitzichtloze armoede.’

‘Working together to protect refugees and migrants’

Tijdens de High Level Meeting spraken heel wat landen hun steun uit voor het proces dat tegen september 2018 moet leiden tot twee omvattende akkoorden over enerzijds vluchtelingen en anderzijds reguliere, ordelijke en veilige migratie. België werd vertegenwoordigd door staatssecretaris Theo Francken, maar omdat de tijd erg krap werd, liet hij zijn beurt voorbijgaan zonder het Belgische standpunt toe te lichten. We vroegen daarom of we de schriftelijke voorbereiding even mochten lezen, maar de woordvoerster antwoordde dat er slechts een paar bullet points waren -maar ook die kregen we niet te zien. De staatssecretaris liet zich wel snel fotograferen aan de zijde van zowel UNHCR-baas Filippo Grandi als IOM-baas William Swing: ‘Working together to protect refugees and migrants’, was de boodschap voor de thuiswacht.

Dat de diplomatieke eensgezindheid rond de hoge tafel van de VN niet zonder botsingen tot de akkoorden zal leiden, kon opgemaakt worden uit de harde taal van de vertegenwoordiger van Noorwegen, die zijn twee minuten spreektijd vooral gebruikte om te beklemtonen dat internationale afspraken over migratie vooral moet zorgen voor een bevestiging van de fundamentele rechten van naties, zoals het recht van elke natie om zijn eigen grenzen te beschermen, om zelf uit te maken wie toegelaten wordt op het grondgebied en om al wie niet voldoet aan die zelf geschreven regels terug te sturen naar zijn of haar land van herkomst.

Overigens bleek ook vorig jaar al dat de westerse landen de VN-ambitie om een verdrag (een ‘compact” in VN-jargon) rond vluchtelingen en migranten af te sluiten, vooral zien als een manier om hun eigen grenzen en nationale rechten te bevestigen, zelfs als dat ten koste gaat van de (mensen)rechten van migranten. Pieter Stockmans berichtte daar toen over vanuit New York. De kloof tussen Noord en Zuid wordt ook duidelijk in het feit dat van de elf landen die het Comprehensive Refugee Response Framework, een bijlage bij de Verklaring van 2016, intussen zijn gaan toepassen als hun nationale vluchtelingenbeleid, er geen enkel uit het Noorden komt. De landen zijn: Costa Rica, Djibouti, El Salvador, Ethiopië, Guatemala, Honduras, Mexico, Panama, Somalië, Oeganda en Tanzania.

In gemengde migratiebewegingen worden vluchtelingen en migranten vaak geconfronteerd met overlappende risico’s.

VN-Hoog Commissaris voor de Vluchtelingen, Filippo Grandi, maakte in zijn inleiding duidelijk dat de vraag om vluchtelingen en migranten in aparte overeenkomsten te behandelen nuttig en nodig is, maar tegelijk uiterst moeilijk en ook wel gevaarlijk: ‘De grondoorzaken van vluchtelingenstromen en van irreguliere migratie zijn vaak verweven. En in gemengde migratiebewegingen worden vluchtelingen en migranten vaak geconfronteerd met overlappende risico’s. Meer veilige en reguliere wegen om toegelaten te worden en de creatie van een tolerantere en meer aanvaardende omgeving zouden voor beide groepen belangrijke voordelen bieden.’

Migratie niet criminaliseren

Door de alfabetische schikking van de zaal, zat staatssecretaris Francken woensdagvoormiddag tussen Bangladesh en Brazilië, twee landen die hun stem heel duidelijk wilden laten klinken in het debat. De Braziliaanse vertegenwoordiger  beklemtoonde onder andere dat Brazilië migratie niet wenst te criminaliseren, ook al hebben migranten niet de papieren die vereist worden. ‘Wij willen niemand van zijn vrijheid beroven omwille van zijn irreguliere verblijfssituatie’, aldus Ferreira, die zelf tien jaar lang als vluchteling geleefd heeft in Frankrijk.

‘Wij willen niemand van zijn vrijheid beroven omwille van zijn irreguliere verblijfssituatie’

‘Mensen die op weg gaan, doen dat meestal om bescherming te zoeken. Maar de aanpak van hun migratie gebeurt in de meeste landen ad hoc, chaotisch en ontoereikend’, klaagde de vertegenwoordiger van Bangladesh, het hoofd van het departement dat zich bezig houdt met migratie. ‘Het gevolg is dat het beleid onzekerheid, angst en hopeloosheid creëert in plaats van hoop en nieuwe kansen.’ Dat is in niet geringe mate te wijten aan de politisering van migratie, voegde hij eraan toe -waarbij hij zich ook kritisch uitsprak over de aanpak van de Rohingya-crisis door zijn eigen land.

De vertegenwoordiger van Bangladesh stelde dat de mensenrechten de centrale pijler moeten vormen van de Compact. ‘Op dit moment spelen de staten met de mensenrechten van de migranten. Dat moet ophouden’, besloot hij. Dat zal wel geen reactie geweest zijn op de tweet van zijn Belgische buur van een aantal uren daarvoor, waarin Francken stelt: ‘Als mensenrechten enige maatstaaf w ovv terugkeersamenwerking, gaat er NIEMAND terug. Algerije, Somalië, Irak, etc etc etc etc etc’. In een reactie op kritische tweet van Youssef Kobo, schoot de staatssecretaris terug: ‘Mensenrechten z de essentie van asiel en de Conventie v Genève. Het gaat hier nt over asiel.’

Speciaal Vertegenwoordiger van de Secretaris-Generaal voor Migratie, Louise Arbour, brak in haar inleiding ook een lans om mensenrechten centraal te houden: ‘De mensenrechten van allen moeten de kern vormen van de mondiale compact over migratie, zij kunnen niet ondermijnd worden door dit proces, enkel versterkt.’ Ook Antonio Guterres beklemtoonde dat ‘bescherming geen kwestie is van solidariteit, maar een verplichting onder internationale wet’.

Migratie en ontwikkeling

Verschillende sprekers maakten ook duidelijk dat een mondiaal akkoord over zowel vluchtelingen als reguliere migranten moet bijdragen tot het realiseren van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (sdg’s). De Costaricaanse vertegenwoordiger stelde dat migratie gezien moet worden als een element in de ontwikkelingsstrategie van zowel landen als migranten en hun families.

Antonio Guterres: ‘Het doet pijn als ik zie hoe vluchtelingen en migranten gestereotypeerd en tot zondebok gemaakt worden, en als ik zie hoe politieke figuren ongenoegen aanwakkeren op zoek naar electoraal gewin.’

Zijn collega uit Mexico voegde daaraan toe dat migratie niet mag gezien worden als een conjunctureel probleem, maar als een structureel onderdeel van de internationale samenleving. Europese landen die naar de band van migratie met ontwikkeling verwezen, deden dat eerder vanuit de hoop dat echte ontwikkelingsperspectieven een van de belangrijke oorzaken van migratie zullen wegnemen. ‘Wij moeten investeren in ontwikkeling, zodat jongeren geloven dat ze kans hebben op goed onderwijs of werk in eigen land’, zei de vertegenwoordiger van Denemarken.

‘Op dit moment’, zei Swing, directeur-generaal van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), ‘zijn bijna alle landen tegelijk vertrek-, transitie- en aankomstlanden. Dat onderlijnt de nood om samen te werken en tot een gezamenlijk beleidskader te komen. Wij moeten de wereld veiliger maken voor mensen die onderweg zijn.’

Antonio Guterres plaatste die opdracht in een breder kader: ‘Het doet pijn als ik zie hoe vluchtelingen en migranten gestereotypeerd en tot zondebok gemaakt worden, en als ik zie hoe politieke figuren ongenoegen aanwakkeren op zoek naar electoraal gewin. In de wereld van vandaag worden alle samenlevingen multicultureel, multi-etnisch en multireligieus. Die diversiteit moet gezien worden als een rijkdom, niet als een bedreiging. Maar om van diversiteit een succes te maken, moeten we investeren in sociale cohesie, zodat iedereen voelt dat zijn of haar identiteit gerespecteerd wordt en dat ze belang hebben bij de gemeenschap als geheel.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.