“‘Georgië maakt zich op voor post-Saakashvili tijdperk’

Wat vooraf ging…

Sinds de bewogen parlementsverkiezingen van oktober 2012 is de macht in het Parlement in handen van de “Georgian Dream” (GD) coalitie, terwijl de presidentspost voorlopig nog in handen is van United National Movement (UNM).

De aanloop naar de verkiezingen werd gedomineerd door de openlijke vijandigheid tussen enerzijds president Mikheil Saakashvili en de biljonair Bidzina Ivanishvili, oprichter van de GD-coalitie. Lang leek het erop dat UNM aan het langste eind zou trekken, maar na het uitlekken van bezwarend videomateriaal over misbruik in de gevangenissen sloeg de sfeer om. Veel onbesliste Georgiërs zouden enkele dagen later voor Ivanishvili en zijn Georgian Dream kiezen in het stemhokje.

Op 1 oktober 2012 werd dus voor het eerst in de geschiedenis van het land via democratische verkiezingen een machtswissel (de twee voorgaande kwamen tot stand via een machtsgreep en een revolutie) in het Parlement afgedwongen, en kwam er meteen ook een einde aan de alleenheerschappij van UNM sinds 2004.

Binnen de GD-coalitie bestaan heel wat verschillende visies en standpunten, en er stond hen dan ook een moeilijke taak te wachten. Het enige wat hen bond, de wens om de regerende partij te zien verdwijnen, viel weg. Een tweede punt die hun werk in het Parlement bemoeilijkt is het feit dat Saakashvili nog een jaar lang de machtigste positie in het land bekleedt.

Het publiek bekvechten van de twee leiders bleeft het afgelopen jaar de koppen halen in het binnenlandse nieuws, maar na de presidentsverkiezingen komt daar verandering in.

Mikheil “Misha” Saakasvili verdwijnt van het toneel om de eenvoudige reden dat zijn ambtstermijn verloopt. Bidzina Ivanishvili kondigde reeds vorig jaar aan om binnen het jaar een stap opzij te zetten. Hij ambieert geen politieke carrière, zo zegt hij zelf. Hij wou enkel Saakashvili’s partij van de macht verdrijven.

Dit roept toch wat vragen op omtrent de stabiliteit van het land. De onzekerheid over wie de beide heren zal vervangen na de presidentsverkiezingen leidt zelfs tot meer vragen over de toekomst. Velen vrezen dat Ivanishvili zijn rijkdom en invloed zal misbruiken om het land verder te blijven leiden vanachter de schermen zonder daarvoor rekenschap voor te hoeven afleggen.

Ook al heeft de eerste minister enkele succesvolle hervormingen doorgevoerd om de economie terug wat op te krikken, critici beschuldigen de huidige bestuurders ervan een nieuwe elite te zijn die op hun beurt de macht hebben gemonopoliseerd in plaats van de levensomstandigheden van de gemiddelde Georgiër te verbeteren.

Uit een recente poll blijkt dat meer dan 70 procent van de respondenten Ivanishvili’s vertrek afkeurt. Slechts 39 procent gelooft dat Georgië de goede weg opgaat, terwijl dat nog 58 procent was in maart.

Terwijl Georgië zich opmaakt voor haar nieuwe leiders, maakt de internationale gemeenschap zich zorgen over enkele acties die Ivanishvili het afgelopen jaar heeft ondernomen. Onder andere het oppakken van verschillende high level overheidsambtenaren uit Saakashvili’s partij doet velen denken dat de nieuwe regering in plaats van verandering slechts een nieuwe elite heeft geïntroduceerd in het post-Saakashvili tijdperk.

De hoofdrolspelers

David Bakradze (UNM) leidt momenteel de UNM-fractie in het Georgische parlement en is sinds 1997 politiek actief. Bakradze werd enkel als kandidaat naar voor geschoven door UNM omdat hun voorzitter, voormalig minister van Binnenlandse Zaken Vano Merabishvili, werd gearresteerd voor misbruik van macht en nog steeds in de gevangenis verblijft.

Bakradze wil met zijn campagne vooral focussen op de toekomst, en minder op het verleden en de fouten die UNM heeft gemaakt toen ze aan de macht waren. Hij moet vooral de minder harde kant van de partij voorstellen, maar het blijft een vraagteken of de Georgische kiezer daarvoor zal vallen.

Giorgi Margvelashvili (GD) werd door Bidzina Ivanishvili himself naar voor geschoven als de GD presidentskandidaat, een beslissing die later werd gesteund door de rest van de coalitie.
Margvelashvili is een relatief onbekend figuur met een achtergrond in de NGO-sector, iets wat misschien wel stemmen kan opleveren bij de middenklasse van Tbilisi.

Toch ligt hij voorop in de verkiezingspolls omwille van de nog steeds populaire Ivanishvili, velen geloven dus dat Margvelashivili zal verkozen worden omwille van deze reden.

Nino Burjanadze (Democratic Movement – United Georgia) richtte haar politieke partij op in december 2008 en is er tot op vandaag de voorzitster van. Burjanadze was reeds tweemaal interim-president. De eerste keer was in november 2003 tot januari 2004, vlak na de Rozenrevolutie waarbij Eduard Shevernadze moest aftreden naar aanleiding van wijdverspreide protesten omtrent gedisputeerde parlementsverkiezingen.

Na een politieke crisis in 2007 waarbij er nieuwe verkiezingen werden uitgeroepen, was ze in de tussentijd voor de tweede maal interim-presidente.
Verder is ze vooral gekend als Speaker of Parliament waardoor ze in 2001 een nationaal figuur werd.

Ze staat heel kritisch tegenover zowel de vorige en de huidige regering, ook al was ze aanvankelijk een bondgenote van Saakashvili. Vooral hun pro-Westers beleid en hun onmogelijkheid om de veiligheid van het land te waarborgen zijn onderwerp van haar aanvallen. Herstelde relaties met Rusland en territoriale integriteit staan dan ook centraal in haar campagne.

Afloop?

Een van drie bovenstaande wordt dus in alle waarschijnlijkheid de volgende president(e) van Georgië. De laatste polls van het National Democratic Institute (NDI) geven Margvelashivili (39%) een duidelijke voorsprong, gevolgd door Bakradze (18%) en Burjanadze (7%).

77% van de respondenten gelooft ook dat de komende verkiezingen fair zullen verlopen, 12% gaat hier niet mee akkoord.

Echter de vraag die in recente berichten steeds meer naar voor komt is niet of deze verkiezingen eerlijk zullen verlopen. Alles wijst erop dat Ivanishvili zijn woord houdt en er alles aan doet om deze verkiezingen fair te laten verlopen.

Er wordt wel gespeculeerd over de opkomst van de kiezers. Na alle gebeurtenissen, spanning en opwinding naar aanloop van de parlementsverkiezingen vorig jaar, lijkt het erop dat 27 oktober een non-event wordt. Het feit dat Georgië hierna niet langer een presidentiële maar parlementaire republiek zal zijn waardoor het presidentschap minder belangrijk wordt, draagt enkel bij tot de apathie van sommige kiezers.

Toch kunnen succesvolle presidentsverkiezingen bijdragen aan de internationale geloofwaardigheid van het land en kan het bovendien de Georgiërs terug doen geloven in het verkiezingsproces.